• कभरस्टोरी
    • रिपोर्ट
    • टिप्पणी
    • वार्ता
  • जीवनशैली
    • विज्ञान प्रविधि
    • स्वास्थ्य
    • करिअर
    • घुमघाम
    • फेसन
  • मल्टिमिडिया
    • फोटोस्टोरी
    • भिडियो
    • पोडकास्ट
  • कला मनोरञ्जन
    • सिनेमा
    • सङ्गीत
    • साहित्य
    • थिएटर
    • ललितकला
    • सेलिब्रेटी
    • गसिप
  • खेलकुद
    • राष्ट्रिय
    • अन्तराष्ट्रिय
    • क्रिकेट
    • फुटबल
  • प्रोफाइल
    • वाह ! जिन्दगी
    • ती युवा
    • किशोर छँदा
    • स्मृति लेख
  • समाज
    • शिक्षा
    • संस्कृति
    • इतिहास
    • प्रवास
    • अन्तर्राष्ट्रिय
    • सहर
    • अर्थ
    • खानपिन
  • ब्लोअप
  • कभरस्टोरी(current)
    • रिपोर्ट
    • टिप्पणी
    • वार्ता
  • जीवनशैली(current)
    • विज्ञान प्रविधि
    • स्वास्थ्य
    • करिअर
    • घुमघाम
    • फेसन
  • मल्टिमिडिया(current)
    • फोटोस्टोरी
    • भिडियो
    • पोडकास्ट
  • कला मनोरञ्जन(current)
    • सिनेमा
    • सङ्गीत
    • साहित्य
    • थिएटर
    • ललितकला
    • सेलिब्रेटी
    • गसिप
  • खेलकुद(current)
    • राष्ट्रिय
    • अन्तराष्ट्रिय
    • क्रिकेट
    • फुटबल
  • प्रोफाइल(current)
    • वाह ! जिन्दगी
    • ती युवा
    • किशोर छँदा
    • स्मृति लेख
  • समाज(current)
    • शिक्षा
    • संस्कृति
    • इतिहास
    • प्रवास
    • अन्तर्राष्ट्रिय
    • सहर
    • अर्थ
    • खानपिन
  • ब्लोअप(current)
  • थप
    • अभिमत/विचार
    • अन्तरवार्ता
    • समाचार
    • कार्टुन
    • ब्लग
    • इपेपर
    • अर्काइभ
  1. होम
  2. समाज
  3. संस्कृति
संस्कृति
थारु गाउँमा सखिया नाच
  • फेसबुकमा शेर गरौ
  • ट्वीटरमा शेर गरौ
  • मेल गरौ

साप्ताहिक संवाददाता

थारु गाउँमा सखिया नाच
आश्विन २७, २०७५

थारु समूदायमा निकै प्रचलित सखिया नाच आधुनिक परिवेशका कारण ओझलमा पर्दै गए पनि बारबर्दियाको वेलभारमा भने यसले निरन्तरता पाएको छ । विगतमा जिल्लाका धेरै ठाउँमा दसैंं र तिहारमा मात्र नाचिने सखिया नाच अहिले बारबर्दिया, राजापुर नगरपालिका तथा गेरुवा गाउँपालिकाका केही क्षेत्रको थारु बस्तीमा सीमित भएको छ ।

यो नाचको थालनी कृष्णजन्म अष्टमीको दिन भए पनि अनुकूलता र प्रतिकूलतालाई ध्यानमा राखी दुई चार दिन अघि पछि पनि गर्न सकिने बारबर्दिया–११ का वडा अध्यक्ष अजय चौधरीले बताए । चौधरीका अनुसार दङ्गाली थारुले बढी नाच्ने यो नाचका क्रममा महाभारतको कथामा आधारित कृष्ण लीलासम्बन्धी गीत गाइन्छ । कृष्ण जन्माष्टमीमा हरेरी पूजाबाट प्रारम्भ हुने यो नाच दसैंको टीका वा पूर्णिमासम्म नाचिन्छ । 

 केटा र केटी दुवै मिलेर नाचिने यो नाचमा दुष्टात्माबाट बचाउन एक जना गुरुवाको व्यवस्था गरिएको हुन्छ । त्यसैगरी गाउँका बरघरिया र भद्र भलादमीहरू संरक्षक हुन्छन् । गीत सिकाउने एक जना मुख्य गुरु (जसलाई थारु भाषामा मोहिन्या भनिन्छ) को व्यवस्था पनि गरिएको हुन्छ । नाच्ने केटीहरूसँग दुईजना पछगोहिया र अन्य सहयोगी संगी पनि हुन्छन् भने केटाहरूसँग मादलेमध्ये एकजना अगुवा मदिरिया र अर्को एकजना पछुवा मदरिया हुने देवमान चौधरी बताउँछन् । 

 यो नाच खासगरी राति नाचिन्छ । सुरुका दिन फर्सीको पात हातमा लिएर नाचिन्छ, दोस्रो दिनदेखि करिब पन्ध्र दिनसम्म सनपाटको फुर्का हातमा लिएरसाना खाले मजिरा बजाउँदै नाचिन्छ । यसरी नाच्ने क्रममा कृष्णलीला गाउँदै नाचिने नाचका अतिरिक्त थप पैंया (पैधार) अनुसार पनि नाचिन्छ । पैंयाअनुसारको नाच हेर्न लायकको हुन्छ ।

 दसैंंको रमझम लागिसकेपछि सखिया नाचले परिपक्वता पाइसकेको हुन्छ । पन्चमीका दिन दिउँसो सखिया नाच्ने महिलाहरूले विशेष पहिरन लगाउँछन् । जसमा सेतो रंगको फरिया, रातो रंगको चोली तथा गरगहना हुन्छन् । 

 

अष्टमीको रात रातभरि सखिया नाच्ने चलन छ । यसलाई भेंड्वा जगैना भनिन्छ । यो रात सबै थारुको डिहुरारमा कुभिण्डोको भेंडा बनाई भालेको पहिलो बसाइसँगै बली चढाइन्छ । यति बेलासम्म जुन समुहले लगातार नाच्छ, त्यो समूह प्रत्येक घरबाट देवतालाई प्रसादका रूपमा चढाइएको सानो खाले एक करै रक्सीको हकदार हुने बारबर्दियाका मेयर दुर्गा बहादुर थारुले बताए । 

 दसैंंको टीकाको दिन विशेष रूपमा सजिएर गाउँका सबै घरमा पुगेर सखिया नाचिन्छ । यो दिन सखिया नाच नाच्ने केटा तथा केटीहरू थाकेका भए पनि उत्साहित हुन्छन् । यसका अतिरिक्त गाउँको भुइँहार र केसौका, गुरुवाको घरमा पनि सखिया नाचिन्छ । अन्तमा गाउँको देवथान (मरुवा) मा गएर विधि विधानपूर्वक पूजाआजा गरी देउता बैठाइन्छ, त्यसपछि नाचको बिधिवत अन्त्य हुन्छ । 

सखिया नाचका क्रममा प्रत्येक दस–दस दिनमा चुकी खाइन्छ अिपन नाच सकिएपछि जम्मा भएको पैसा बाँडिन्छ । त्यसपछि सबै मिली नदीबाट मारेर ल्याएको माछा र अन्य परिकार तयार पारी ख्यारा खाने चलन छ । ख्यारा खाँदा अनिवार्य रूपमा गुरुवा, मोहिन्या, बरघरिया तथा गाउँका गण्यमान्य आदि सबैलाई बोलाइने मेयर थारुले बताए ।

प्रतिक्रिया
हाम्रो छनोट
कोभिड–१९ को जोखिम मुल्यांकन गर्ने बिधि (कोभिरा) सार्वजनिक
गर्भवती वा सुत्केरीको स्वास्थ्यमा समस्या देखिए के गर्ने ?
निर्मातासँग कलाकारको गुनासोः काम गराउने, अनि हराउने ?
राइडरलाई रोजीरोटीकै समस्या
सधैँ सडकमा
सम्बन्धित
संस्कृति
जातव्यवस्थासँग जुध्ने नेता जोडी

कृष्ण आचार्य

वैशाख ८, २०७७

संस्कृति
कोरोना संत्रासले बिस्केट जात्रा सुनसान

वैशाख ८, २०७७

संस्कृति
२० वर्षपछि ‘भोटे मेला’ 

दुर्गालाल केसी

वैशाख ८, २०७७

संस्कृति
पढ्दा–पढ्दै प्रेम

जनक तिमिल्सिना

वैशाख ८, २०७७

कभरस्टोरी

  • रिपोर्ट
  • टिप्पणी
  • वार्ता

जीवनशैली

  • विज्ञान प्रविधि
  • स्वास्थ्य
  • करिअर
  • घुमघाम
  • फेसन

मल्टिमिडिया

  • फोटोस्टोरी
  • भिडियो
  • पोडकास्ट

कला मनोरञ्जन

  • सिनेमा
  • सङ्गीत
  • साहित्य
  • थिएटर
  • ललितकला
  • सेलिब्रेटी
  • गसिप

खेलकुद

  • राष्ट्रिय
  • अन्तराष्ट्रिय
  • क्रिकेट
  • फुटबल

प्रोफाइल

  • वाह ! जिन्दगी
  • ती युवा
  • किशोर छँदा
  • स्मृति लेख

समाज

  • शिक्षा
  • संस्कृति
  • इतिहास
  • प्रवास
  • अन्तर्राष्ट्रिय
  • सहर
  • अर्थ
  • खानपिन

थप

  • ब्लोअप
  • अभिमत/विचार
  • अन्तरवार्ता
  • समाचार
  • कार्टुन
  • ब्लग
  • इपेपर
  • अर्काइभ

हामीलाई खोज्नुहोस्

हाम्रा अन्य प्रकाशनहरु

  • ekantipur
  • Kantipur TV
  • Radio Kantipur
  • The Kathmandu Post
  • Nepal
  • Nari

विज्ञापन

छापामा विज्ञापन गर्न यहाँ सम्पर्क गर्नुहोला»

Copyright © Saptahik