लकडाउनको कारण मुलुकभरका करिब ७७ लाख बढी बालबच्चा घरभित्रै थुनिएका छन् । पाँच वर्षअघिको तथ्यांकले पाँचदेखि १७ वर्ष उमेर समूहका बालबालिकाको संख्या ७७ लाख बढी देखाउँछ । आधिकारिक तथ्यांक सार्वजनिक नभए पनि त्यो संख्या बढेको अनुमान गर्न गाह्रो छैन ।
विश्वप्रसिद्ध फोर्ब्स म्यागेजिनले सार्वजनिक गरेको सूचीमा ६ जना नेपाली परेका छन् । फोर्ब्सले सन् २०२० को विभिन्न विधाबाट छनोट गरी बनाएको एसियाका ‘३० अन्डर ३०’ उदीयमान युवाको सूचीमा नेपालमा ६ जना युवाले स्थान बनाएका हुन् ।
सन् २००८ देखि २०१५ सम्म पाइलट कोर्स गर्न विदेश जानेहरूको संख्या निकै थियो । तर, रोजगारीको अवसर नहुँदा २०१६ मा आएर यो संख्या घट्यो । २०१७ पछि फेरि पाइलट बन्ने क्रेज बढेको छ । परिणामस्वरूप तीन वर्षमा विदेशबाट कोर्स सकेर आएकामध्ये ३० जना पाइलट बेरोजगार हुनुपर्यो ।
पश्चिमी मुलुकमा हाई स्कुलको डिप्लोमाभन्दा कुनै निश्चित विषयमा विश्वविद्यालयको डिप्लोमा लिएर रोजगारीको क्षेत्रमा प्रवेश गरेमा आम्दानी ८० प्रतिशतले बढ्ने गर्छ । अझ अमेरिकामा कुनै विश्वविद्यालयको डिग्री लिएर रोजगारीमा प्रवेश गरे कर्मचारीको तलबमान अझ बढी हुन्छ । यसरी जाने रोजगारदाताको कामको प्रकृतिअनुसार तलब भने फरक हुन्छ ।
देशमा आधा लाख नर्स बेरोजगार, जागिरमा हुनेले पनि उचित तलब पाउँदैनन् । नर्सहरू आफ्नो पीडा खुलेर साट्न चाहँदैनन् । एकातर्फ आफूले काम गरिरहेको संस्थाको विरोध गर्दा जागिर जाने डर छ भने अर्कोतर्फ आफ्नो अवस्थाबारे बोल्दा जागिर नपाउने डर । यसबीच कोही विदेशका लागि प्रयास गरिरहेका छन् त कोही सरकारी सेवामा दरबन्दी खुल्ने आशामा बसिरहेका छन् ।
मानिसहरूले बिस्तारै हाम्रो सेवाबारे बुझ्दै हुनुहुन्छ । हामीसँग जोडिँदै हुनुहुन्छ । पहिला मोटरसाइकल किन्नेहरू सोखिन र जागिरे हुन्थे । अब जागिरेले मोटरसाइकल नकिने पनि दुईपाङ्ग्रे सवारी एपमार्फ समयमै कार्यालय पुग्न र फर्कन सक्ने अवस्था सिर्जना भएको छ ।
‘अभिमुखीकरणको महत्त्व तब बुझें, जब विदेश पुगें । यति महत्त्वपूर्ण रहेछ, मैले त केही बुझ्नै पाइनछु भन्ने महसुस भयो, आवश्यक जानकारी नलिई जाँदा एकदमै सकस हुने रहेछ ।’
भाषामा दख्खल, स्वास्थ्य र खानपानको हेरविचार, कोरियाली कानुनको सामान्य जानकारी बाहेक ‘हार्ड मसल’ भएका शारीरिक रूपका मजबुत नेपालीहरूले मात्र कोरियाका लागि तयारी गर्नुपर्ने उनीहरूको सुझाव छ ।
युट्युब एकाउन्टबाटै पैसा समेत आर्जन गर्न सकिन्छ । त्यसका लागि उक्त च्यानल मोनिटाइज हुनुपर्छ । सामाजिक सञ्जालहरूमध्ये अर्को चर्चित सञ्जाल हो– टिकटक । यही टिकटकलाई पनि पैसा आर्जन गर्ने माध्यम बनाउन सकिन्छ । व्यक्तिमा कुनै कला, प्रतिभा छ भने भिडियो बनाएर टिकटकमा राख्न सकिन्छ । यसरी तयार पारिएका भिडियोको लोकप्रियताका आधारमा विभिन्न कम्पनी तथा चलचित्र निर्माताहरूले निश्चित बजेट दिएर आफ्नो कामको प्रचार–प्रसार गर्न सक्छन् ।
एक्सपोज नेपालले ‘मिष्टर नेपाल २०१९’को लागि आवेदन खुल्ला गरेको छ । एक बिज्ञप्ती सार्वजनिक गर्दै खुल्ला गरेको आवेदनमा १७ बर्षदेखि ३२ बर्ष ननाघेका युवाहरुले प्रतियोगीतामा सहभागिता जनाउने सक्ने उल्लेख गरिएको छ । प्रतियोगिताको अडिसन कार्तिक २५ देखि धनगढीबाट सुरु हुने पनि बिज्ञाप्तीमा उल्लेख छ ।
नि:शुल्क रूपमा डिभी लोटरी चिठ्ठा भरेर विदेश जान पाउने भएपछि डिभी भरेर विदेश जान खोज्नेको लर्को डिभी भर्ने ठाउँमा देखिन्छ । आफैंले घरमै बसेर नि:शुल्क भर्न सक्ने भए पनि डिभी भर्ने ठाउँमै पुगेर रकम तिरेर भर्न उनीहरूलाई संकोच लाग्दैन । किनभने उनीहरूलाई अमेरिका पुग्ने हुटहुटी हुन्छ, तर अहिले डिभी भर्नका लागि पासपोर्ट नम्बर अनिवार्य भएपछि यसतर्फको भीड घट्ने देखिन्छ ।
भेनेजुयलाको काराकासमा आयोजना हुने अन्र्तराष्ट्रिय सौन्दर्य प्रतियोगिता ‘मिस ग्राण्ड इन्टरनेशनल २०१९’मा नेपालको प्रतिनिधित्व निशा पाठकले गर्ने भएकी छन् । ९ देखि २६ अक्टोबरसम्म आयोजना हुने प्रतियोगितामा २२ बर्षीया निशा नेपाली कलासंस्कृति सहित प्रतियोगितामा सहभागी हुन लागेकी आयोजकले जनाएको छ ।
दिल्लीमा आयोजित उक्त कार्यक्रममा नेपालबाट नीलडेभिडलाई मात्र निमन्त्रणा गरिएको थियो । कार्यक्रममा नीलसहित विभिन्न मोटिभेसनल स्पिकरहरुले आफ्नो जीवनका खुड्किलाहरुको बारेमा वर्णन गरेका थिए । दिल्लीको एसके क्राउन पार्क होटलमा आयोजित उक्त कार्यक्तममा नेपालको प्रतिनिधित्व गरेका नीलडेभिड कटवालले आफ्नो जीवनको वास्तविक यात्रालाई प्रारम्भदेखि आजसम्मको सफलतालाई वर्णन गरेका थिए ।
विभिन्न क्षेत्रमा असफल भएर दिक्दार भएका कतिपय व्यक्ति सेयर बजारमा लगानी गरेर रातारात करोडपति बन्न पुगेका छन् । यसको गतिलो उदाहरण हुन्— अम्बिकाप्रसाद पौडेल । उनी हाल हाथवे इन्भेस्टमेन्ट नेपाल लिमिटेडको प्रबन्ध निर्देशक छन् ।
सेफ फुडले जुम्लाको स्याउको असली स्वाद चखाउने जमर्को गरेको छ । मौसमअनुसार भदौमा जुम्लेली स्याउ पाक्छ, त्यही भएर उनले भदौ नलागी स्याउ नटिप्ने सम्झौता गरेका छन् । स्याउको सौन्दर्य नबिग्रियोस् भनेर बलियो कार्टुनको व्यवस्था मिलाइएको छ भने ढुवानी गर्ने क्रममा धेरै ठूलो चाङ बनाउँदा ट्रकमा स्याउ कुचिन्छ भनेर थोरै–थोरै गरेर काठमाडौं ल्याइन्छ ।
सरकारले पनि नेपालमै बसेर रोजगारीको सिर्जना गर्न खोज्ने युवाहरूका लागि उपयुक्त वातावरण बनाउन सकिरहेको छैन । त्यसैले पनि धेरैजसो युवायुवती बिदेसिन बाध्य छन् । नेपालमा धेरै सम्भावना छ, त्यसैले विदेश जाने मानसिकता बनाउनुभन्दा पहिले नेपालमा आफूले गर्न सक्ने कुरा के–कति छन् बुझेर विदेश भन्दा नेपालमै केही गर्नुस् भन्ने सुझाव दिन्छु ।
विद्यार्थीले पढ्नुपर्ने बाध्यता पनि छ र पढ्नकै लागि पनि कठिन अवस्था पार गर्नुपर्ने अवस्था समेत छ । यो समय उनीहरूका लागि अन्यौलको समय हो । कतिपय विद्यार्थीले कुन विषय कुन कलेजमा पढ्ने भन्ने कुरा निश्चित गरिसकेका छन् भने कतिपय विद्यार्थीका लागि यो काम अझै बाँकी नै छ ।
पर्वतारोहण संघले सन् १९७९ सालदेखि हिमाल आरोहणको तालिम प्रदान गर्दै आएको छ । हालसम्म करिब १ हजार ५ सयलाई छात्रवृत्तिमा यो तालिम दिइसकिएको छ । २ दशकअघिसम्म विदेशीले तालिम दिने गरेकोमा अहिले यो तालिमका लागि नेपालीहरू नै पूर्ण रूपमा सक्षम भैसकेको संयोजक गुरुङले बताए ।
परीक्षा बोर्डले यो वर्ष सार्वजनिक गरेको नतिजाअनुसार परीक्षामा सहभागी ४ लाख ७५ हजार विद्यार्थीमध्ये १७ हजार ५ सय ८० जनाले मात्र ३ दशमलव ६ देखि ४ जीपीए प्राप्त गरेका छन् । यी विद्यार्थीहरूका लागि नेपालमा पढाई हुने जुनसुकै स्तरका कोर्स पढ्न समस्या छैन । त्योभन्दा कम ग्रेड ल्याएका विद्यार्थीले आफ्नो लक्ष्य अनुसार कोर्स छनौट गर्न नपाउने संभावना छ ।
राष्ट्रिय परीक्षा बोर्ड तथा स्थानीय सरकारको अनुमतिमा संचालित अन्य प्राविधिक कोर्सहरू पढ्न पनि कुनै बन्देज छैन । राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डका सूचना अधिकारी नारायण पोखरेलका अनुसार प्राविधिक कोर्स पढ्न एसईईको नतिजा बाधक बन्दैन तर ग्रेडिङमा चित्त नबुझे रिग्रेडका लागि पुनः परीक्षा दिने अवसर पाइन्छ ।
