विश्वभरी महामारीको रुपमा फैलिएको कोभिड १९ का कारण नेपालीको जनजीवन पनि प्रभावित भएको छ । गत चैत्र ११ गतेबाट सुरु भएको देशव्यापी लकडाउन अझैं जारी छ । यसले धेरै क्षेत्रमा अस्तव्यस्ता सिर्जना गरेको छ । अब कहिलेबाट सहजता होला भन्न सक्ने अवस्था अझैं देखिदैन ।

कोरोनाको यही संत्रासका विच केहि सकारात्मक माहौल पनि देखापर्न थालेको छ । यतिबेला शहर प्रायः सुनसान छ । शहरको तुलनामा गाउँमा रौनकता भने बढेको छ । वर्षौदेखि बाँझो रहेको गाउँको जमिनले स्याहर–सस्याहार पाएको छ । नयाँ पुस्ता र पुराना पुस्ताबिचको खाडललाई केहि हदसम्म नजिक ल्याउने अवसर बनेको छ । अहिले सामाजिक सञ्जालमा हेर्ने हो भने अधिकांशले ग्रामिण भेगमा गरेको काम, सुन्दर दृश्यलाई पोष्ट गरिरहेका छन् । केहि सपना बोकेर गाउँबाट शहर पसेकाहरु गाउँतिरनै फर्केका छन् । कति अझै गाउँ फर्कने अवसर पाइन्छ की भनेर लकडाउन खुल्ने समयको प्रतिक्षा गरिरहेका छन् ।

गाउँमा देखिएको रौनकताले शहरमा बस्नेहरुलाई पनि छोएको छ । उनीहरु गाउँले जीवन बिताउन नपाएकोमा दुःखी छन् । रातदिन, भोकभोकै भएपनि आफ्नो घर फर्कन मजदुर, विद्यार्थीले गरेको सर्घषले पनि गाउँको महत्वलाई बढाउँछ । गाउँमा मकै गोड्ने, धानको रोप्ने, बाँझो जमिन खन्ने, कोदो रोप्ने मात्र नभइ अन्य विभिन्न कार्यहरु पारिवारिक सदस्य मिलेर गरिरहेका छन् । यसले गाउँका बस्तीमा उब्जा बढ्ने र बस्ती फेरी हराभरा बन्ने आशा जगाएको छ ।

लोक गायिका हरिदेवी कोइराला कोरानाले केहि सकारात्मक संकेत देखाएकोमा सहमत छिन् । ‘मानवीयता के रहेछ, जीवन के रहेछ, प्रकृतिको संरचना कति बलियो रहेछ, प्रकृतिलाई जित्न सक्छौ भन्ने दम्भ कती गलत रहेछ भन्ने बुझ्न पाइएको छ’ उनले भनिन् ।

लकडाउनका कारण घरमै बस्नु परेको कारण लामो समय परिवारसँग बस्न पाउने अवस्था सिर्जना भएको छ । जसको कारण परिवारमा राम्ररी घुलमिल हुन पाएका छौं । परिवारका सबै सदस्य एकै ठाउँमा हुन नसकेकाले पनि पारिवारिक मोहको बारेमा बुझ्ने अवसर पाएका छन् । नयाँ पुस्ताले हजुरबुबा, हजुरआमा, बुबा, आमा सहितका परिवारका सदस्यसँग समय बिताउन पाएका छन् । जसले गर्दा आत्मियता बढेको छ ।

साहित्यकार दिपक समिपले कोरोनाले हाम्रा मुल्य मान्यतालाई अझ दरिलो गरेर स्थापित हुन सघाएको बताउँछन् । ‘पछिल्लो सममया पैसाको पछि लाग्ने प्रवृत्ति हावी हुँदा घर परिवार विर्सिने गरेका धेरै थिए । पैसाले मात्र सबै चिज किन्न सकिदो रहेनछ । घर परिवार बिर्सिएर पैसाको पछि मात्र लाग्न हुदैन रहेछ भन्ने सन्देश उनीहरुले पाएका छन्’ समिपले भने ।

कोरोनाले दिएको सबै भन्दा सकारात्मक पक्षचाहिँ जीवनमा जुनसुकै बेला आपत आइलाग्न सक्छ, त्यसलाई भोग्नु पर्छ, सहनु सक्नुपर्छ र त्यसलाई पार लगाउनु पर्छ भन्ने भएको समिपले बताए ।

गायक धमेन्द्र सेवान कोरोनाको कारण भएको लकडाउनका कारण पृथ्वी सफा भएको बताउँछन् । ‘यहाँ भएका पशुपंक्षी, खोलानाला खुशी छन् । मानिसलाई दैनिक रुपमा गर्ने भागदौड के का लागि भनेर आफैमा प्रश्न गर्ने अवस्था सिर्जना गरिदिएको छ । परिवारको महत्वलाई बुझ्ने अवसर पनि सिर्जना भयो । स्वास्थ्य नै धन रहेछ भन्ने बुझाइ बढायो । घरमानै योग र व्यायम गर्न थाले’ उनले भने ।

गायक विनोद वानियाँ कोरोनाले एक खालको त्रास र त्यसले ठुलो क्षती पु¥याउदा पनि केहि सकारात्मक कुरा छाडेको बताउँछन् । ‘कोरोनाले मानिसमा सामाजिक एकताको भावना, सहयोगकको वातावरण, पारिवारिक मिलन, समय व्यवस्थापन, समाजमा ठुलो, सानो, धनी र गरिबको बिचको विभेदलाई केहि हदसम्म अन्त्य गर्न सकेको छ’ उनले भने ।

कलाकार माओत्से गुरुङ कोरोनाले मानव जाती सबै एउटै रहेछ भन्ने सन्देश दिएको बताउँछन् । ‘यतिखेर विभाजित भुगोल, धर्म, संस्कृति, धनी, गरिब सबैलाई एउटै भावनाको मालामा उनीदिएको छ’ उनले भने ।

चलचित्रकर्मी जितेश प्रधान कोरोना संक्रमणको कारण भएको लकडाउनको कारण सवारी साधन, मानिसको आवातजावत नहुँदा धुँवाधुलो र ध्वनिप्रदुषण कम भएको बताउँछन् । ‘मानिसहरुले आफ्नो परिवारको लागि समय दिइरहेका छन् । इन्टरनेटको प्रयोग गर्दे नयाँ कुरा सिकिरहेका छन् । अध्ययन गरिरहेका छन् । मानिसहरु क्रियटिभ हुन सिकिरहेका छन्’ उनले भने ।

कलाकार प्रकाश घिमिरे कोरोना कहरका कारण सधै बेर्फुसदिलाहरु फुर्सदिला भएको बताउँछन् । ‘स–परिवार गफिएर बस्न पाएका छन् । करेसावारी हुनेहरुले खोर्सन मलजल गर्न पाएका छन् । अबको केहि समयमा धेरै परिवार तरकारीमा आत्मनिर्भर हुनसक्नेछन्, यो सुखद कुरा पनि हो’ घिमिरेले भने ।

साहित्यकार प्रकट पंगेनी शिवले कोरोनाको कारण केहि सकारात्मकता देखिएको बताए । ‘पैसाको बचत, वातावरण सफा, शान्त परिवेश, श्रष्टालाई सिर्जना गर्ने पर्याप्त अवसर, मितव्ययिता, फजुल खर्चको नियन्त्रण यसका सकारात्मक पाटा हुन्’ उनले भने ।

निर्मलीको रुपमा चिनिएकी कलाकार निरु खड्काले पनि कोरोना कहरका कारण केहि सकारात्मक पक्ष देखिएको बताउँछिन् । वातावरण एकदम सफा भएको छ । समाजमा हुने, अपराधिक घटनामा कमी आएको छ । धेरै जसो परिवार सँगै बस्न पाएका छन् ।’ उनले भनिन् । गाउँको पूर्विय संस्कृति, परम्परा र चलनको महत्व समेत अहिले भएका गतिविधि बढाइदिएको उनले बताइन् ।

लोकदोहोरी कलाकार तारानाथ आचार्य कोरोनाले धेरै कुरा सिकाएको बताउँछन् । ‘हात धुन सिकायो, गाउँ पस्न सिकायो, घरबस्न सिकायो’ उनले भने ।