सन् २०१७ वा त्योभन्दा अघि साइबर हमला नभएका होइनन् तर आउँदो वर्ष प्राविधिक रूपमा त्योभन्दा कडा आक्रमण हुन सक्ने सम्भावना व्यक्त गरिँदैछ । कम्प्युटर, मोवाइल तथा अन्य इलेक्ट्रोनिक्स् उपकरणहरू जति–जति एकआपसमा इन्टिग्रेड हुँदै जान्छन् त्यति नै तिनका डाटाहरू एकआपसमा सम्बन्धित हुँदै जान्छन् । 

ह्याकरले विभिन्न कम्प्युटर प्रणालीमा रहेका कमी–कमजोरीलाई नै समात्ने प्रयास गर्छन् र त्यसैअनुसार कम्प्युटरले बुझ्ने भाषामा प्रोग्राम लेख्न थाल्छन्, जसले उक्त सिस्टमभित्र तहल्का नै मच्चाउँछ । विगतका अनुभव नियालेर हेर्ने हो भने प्राय: ती हमला माइक्रोसफ्ट विन्डोजमै केन्द्रित हुन्थे, तर हालको स्थिति अलिकति फरक छ । माइक्रोसफ्टले आफ्ना कमी–कमजोरीहरूलाई निमिट्यान्न पार्न करोडांै डलर लगानी गरिसकेको छ । अब उक्त सिस्टममा ह्याक गर्न पहिलेजस्तो सजिलो छैन । यसको मुख्य कारण हो— माइक्रोसफ्टले आफ्ना सिस्टममा प्रयोग हुने कम्प्युटरका कोडहरूलाई बढीभन्दा बढी सुरक्षित तुल्याएको छ जसले गर्दा यसका कोडहरू वाहिरबाट सजिलै छिर्न गाह्रो हुनेछ । यसले गर्दा ह्याकरहरूले अब सामाजिक संजाल का वेबसाइटहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्न थालेका छन् । 

सन् २०१६ मा हामीले भोगेका कतिपय समस्यामध्ये धेरैजसो अपरेटिङ सिस्टममा काम गर्ने मोबाइल फोनहरूमा सुरुदेखि नै समस्या उत्पन्न भएको र ग्राहकहरूले कम्प्लेन पनि निकै गरेको सुनेकै छौ । यसको मुख्य कारण जथाभावी वायरलेसमा बसेर लगइन गर्दा आफ्नो व्यक्तिगत डाटा चोरी भए–नभएको ज्ञान नहुनु हो ।

इन्क्रप्सन अर्थात् डाटाको बदलिँदो स्वरूप । यो एउटा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको प्रविधि हो जसले प्रयोगकर्तालाई डाटा चोरी तथा दुरुपयोगबाट जोगाउन मद्दत गर्छ । यो प्रविधिबाट प्रयोगकर्ताले आफ्नो वास्तविक डाटा के हो थाहा पाउँदैनन् । यसको बदलिँदो स्वरुपमै काम गरिदिने अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका प्रविधि निर्माताहरूमाथि नै ठूला–ठूला कम्पनीको विश्वास नरहेको खुलासा धेरै अघि भैसकेको छ । यसले प्रयोगकर्तालाई सुरक्षित डाटा भनेर सम्झाउन गार्‍हो भएको छ । आउँदो वर्ष यस्ता इन्क्रप्टेड डाटालाई डिक्रप्टेड गराई प्रयोगकर्ताहरूको थुप्रै डाटा चोरी हुन सक्छ । 

अर्को खतरा भनेको सानो बजेटको सफ्टवेयर प्रयोग हुनु हो । पैसाको लोभमा परी जेनतेन काम चलाउन यस्ता साना वजेटका सफ्टवेयर प्रयोग गर्दा तिनले दूरगामी परिणाम दिँदैनन् । यिनमा कुनै पनि साधारण ह्याकरले डाटा चोरी गर्ने सम्भावना पनि उत्तिकै रहन्छ र हाम्रो नेपालमा त यस्ता सफ्टवेयरको प्रयोग व्यापक नै छ ।

विगतका वर्षहरूमा डाटाको कुरा चर्चामा रहन्थ्यो । तिनको सुरक्षाको पनि कुरा गरिन्थ्यो, तर अहिलेको समय बदलिएको छ । अहिले आएर डाटा मात्र यति धेरै भैसके कि तिनलाई सही र प्राविधिक तरिकाले राख्ने कुरामा विश्वव्यापी रूपमा छलफल भैरहेको छ । यस्ता डाटालाई सही तरिकाले संरक्षित गर्ने उपायको खोजी सुरु भैसकेको छ अर्थात् सही ब्याकअपको कुरा उठ्न थालेको छ । अझ काठमाडौंमै पनि २–३ वटा कम्पनीले डाटा स्टोरेजको वा भनौं ग्यारेन्टेड व्याकअप सुबिधाको व्यवसाय नै सुरु गरिसकेका छन् । यसले भविष्यमा ठूलो बजार लिने पक्का छ । 

अर्को महत्वपूर्ण पक्ष हो— मोबाइल मार्फत पैसा तिर्ने र प्राप्त गर्ने प्रविधि । सन् २०१६ मा यो प्रविधिको निकै चर्चा पनि भएको हो । एप्पल पेको सफलताले त ह्याकरहरूलाई थप प्रोत्साहित गरेको छ । कसैको पनि क्रेडिट वा डेबिट कार्डका डाटाहरूलाई सजिलै टार्गेट गर्ने थुप्रै प्रविधि ह्याकरहरूसँग छ ।

नेपालको सरकारी निकायहरूमा सूचना प्रविधिको प्रयोगको प्रक्रिया एवं निजी स्तरका व्यवसायिक कम्पनीहरूले प्रयोग गर्नेे सूचना प्रविधिको प्रयोगको प्रक्रियामा ठूलो भिन्नता छ । यसले गर्दा तीनमा सुरक्षाको दृष्टिकोणले पनि ठूलो भिन्नता देखिन्छ । यसले अर्थतन्त्र मा मात्र होइन, यी दुईबीचको आपसी तालमेल नहुँदा साइबर अपराध नबढ्ला भन्न सकिँदैन । 

बढ्दो मोबाइलको प्रयोग अनि यसको वढ्दो लोकप्रियताले प्रयोगकर्ताहरूलाई यतिसम्म एडिक्ट बनाइसकेको छ कि जथाभावी डाउनलोड गर्दा ती डाउनलोड गरिएका एपहरू कत्तिको लाभदायक छन् र तिनले प्रयोगकर्ताका पर्सनल डाटाहरू अन्यत्रको सर्भरमा स्टोर भैरहेको छ कि छैन भन्ने कुराको अत्तोपत्तो हुँदैन । यस्तो परिस्थितिमा मोबाइलमार्फत महत्वपूर्ण डाटा चोरी हुने जोखिम वृद्धि हुनु स्वाभाविक हो ।