चीनको बुहान राज्यको माछाबजारमा नोभेम्बर १७ मा पहिलो पटक देखा परेको कोभिड–१९ हालसम्म विश्वभर फैलिएको छ । हजारौंको संख्यामा मानिसहरूको मृत्यु भएको छ भने १४ लाखभन्दा बढी मानिस संक्रमित छन् । नेपालमा पनि हालसम्मको तथ्यांकअनुसार ९ जना कोरोना संक्रमित भेटिएका छन् । 

यसरी विकराल रूप लिँदै गएको कोरोना भाइरसविरुद्ध कुनै खोप वा औषधिको विकास भइसकेको छैन । अहिलेसम्म यसको कुनै उपचार छैन र चिकित्सकहरूले रोगका लक्षणहरूको मात्र उपचार गर्न सक्छन् । यसका लागि विभिन्न उपचार विकल्पहरूको प्रस्ताव गरिएको छ र केही पुराना उपचार पद्धतिबाट सकारात्मक नतिजा पनि निस्किरहेको छ । तथापि कोभिड–१९ विरुद्धको औषधि तथा खोपको अनुसन्धान र परीक्षणमा भने चीन तथा युरोपेली मुलुकहरूमा काम भइरहेको छ । 

हालसम्म खोपबारे अनुसन्धान र विकासका प्रयत्न भइरहे पनि कुनै पनि खोपले क्लिनिकल परीक्षण पूरा गरेका छैनन् । नयाँ खोपहरू विकास गर्न नै समय लाग्ने र परीक्षण गर्न पनि उतिकै कठिन हुने भएकाले यो तत्काल अझै नहुने विशेषज्ञहरू बताउँछन् । 

अप्रिलको सुरुवातसम्ममा ५० वटा संस्थाहरूले सम्भावित खोपहरूको विकास गरिरहेका थिए । ती मध्ये ३ कम्पनीले भ्याक्सिन विकासमा सीपीआई (रोग विरुद्धको खोप विकास गर्नका लागि स्वतन्त्र अनुसन्धान परियोजनाका लागि आर्थिक निजी, परोपकारी र नागरिक समाज संगठनहरूको अनुदान लिने संस्था) बाट समर्थन प्राप्त गरे, ती हुन् बायोटेक्नोलोजी कम्पनी मोडेना, इनोभायो फर्मास्युटिकल्स र क्विन्सल्याण्ड विश्वविद्यालय ।

खोप विकासका प्रयास 

खोप एक प्रकारको उपचार हो, जसले शरीरको प्रतिरोधात्मक क्षमतालाई संक्रामक रोगबाट ब्याक्टेरिया र भाइरसविरुद्ध लड्न अभिप्रेरित गर्छ । कोभिड–१९ खोपको अध्ययन र विकासको लागि विश्वभर ५ सय संस्था मार्च २०२० सम्ममा विश्व स्वास्थ्य संगठन क्लिकिल ट्रायल रजिस्ट्रीमा दर्ता भएका छन् । २०२० मार्चको सुरुमा सीईपीआईले सार्वजनिक, निजी, परोपकारी र नागरिक संगठनहरूबीचको विश्वव्यापीमा साझेदारीमा भ्याक्सिनको विकासलाई तीव्र पार्न २ अरब अमेरिकी डलर घोषणा गरेको थियो । अमेरिकी राष्ट्रिय एलर्जी र संक्रामक रोगको संस्थान–एनआइएडी)ले मोडरेनासँग मिलेर आरएनए खोप विकास गर्न सहयोग गर्‍यो । 

कोरोनाको औषधिबारे खोज

अमेरिकी कम्पनी इनोभायो फर्मास्युटिकल्सले अप्रिलमा कोरोना भाइरस खोपको क्लिनिकल परीक्षण सुरु गर्ने योजना बनाएको थियो ।

कम्पनीले परीक्षण र आपतकालीन प्रयोगको उद्देश्यका लागि वर्षको अन्त्यसम्म लगभग १ लाख भ्याक्सिनहरू उत्पादन गने प्रतिबद्धतासमेत जनाएको छ । अमेरिकाका केही वैज्ञानिकहरूले कोरोना भाइरस प्रतिरोधी खोप विकास गरेको दाबी पनि गरेका छन् । तथापि, ती परीक्षणकै क्रममा छन् । म्यासाचुसेट्सको मोडरेना बायोटेक्नोले पनि खोपको विकास गरेको थियो । यो खोप परीक्षणका लागि संक्रमित र संक्रामक रोगहरूको राष्ट्रिय संस्थानमा पठाइएको छ । 

यो खोप म्यासाचुसेट्सको बायोटेक्नो कम्पनी मोडरेना इंकद्वारा विकसित गरिएको थियो । यस खोपको लागि कोड नाम एमआरएनए–१२७३ हो । मोडरेना इंक एक क्याम्ब्रिज, म्यासाचुसेट्समा रहेको आधारित बायोटेक्नोलोजी कम्पनी हो । जो आरएनएको आधारमा लागूपदार्थ खोज र औषधि विकासमा केन्द्रित छ ।

यद्यपि, अमेरिकी राष्ट्रिय संक्रामक संस्थानका निर्देशक डाक्टर एन्थोनी फौची भने यस खोप परीक्षणपछि १२ देखि १८ महिनामा बजारमा उपलब्ध हुनेछ कि छैन भनेर किटान गर्न गाह्रो भएको बताउँछन् । 

इनोभायोले वर्षको अन्त्यसम्ममा १० लाख खोपको मात्रा उत्पादन गर्ने कोसिस गरिरहेको छ । इनोभायो खोप पारम्परिक, डिएनए– आधारित उपचार हो, मोडरेनाको कोविड–१९ खोपले एमआरएनए प्रयोग गर्छ । एमआरएनए–आधारित उपचार खोपहरूको भविष्य हुनसक्ने अनुमान छ । 

इनोभियो र मोडरेना दुबै कम्पनी अहिले क्लिनिकल परीक्षणमा प्रवेश गरिरहेका छन् । इनोभायोले मार्चमा खोप विकासका लागि समय घोषणा गरेको थियो । यसका परीक्षणहरू जारी छन् । 

चिनियाँ औषधि उत्पादक संस्था एस्केलेटिस फर्माले एन्टिभाइरलको मिश्रणको परीक्षण गरिरहेको छ । एचआईभी र हेपाटाइटिस सीका लागि अनुमोदित यसले कोरोना भाइरस संक्रमणको उपचार गर्न सक्ने अनुमान गरिएको छ । 

तियानजिनमा मुख्यालय रहेको क्यानसिनो बायोलोजिक पनि चीनमा क्लिनिकल परीक्षण गरिरहेको छ । यसले कोरोना भाइरसविरुद्धको काम गर्ने एन्टिबडीहरूको उत्पादन गर्ने क्यानसिनोले जनाएको छ । 

यसअघि संक्रमितहरूलाई प्रयोग गरिएको औषधि पनि प्रभावकारी नदेखिएको भने होइन । डब्ल्यूएचओका स्वास्थ्य अधिकारीहरूले गिलियडको रेमडेसिभरले कोरोना भाइरस संक्रमणको उपचारमा प्रभावकारिता प्रदर्शन गरेको उल्लेख गरेका छन् । रेमडेसिभिर औषधिको विकास गिलियड साइन्सेज अमेरिकी बायोटेक्नोलजी कम्पनीले गरेको हो । उक्त औषधि कोरोना संक्रमितलाई प्रयोग गरिएको थियो । 

संयुक्त राज्य अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले १ मार्चमा क्लोरोक्वाइन (हाइड्रोक्सीक्लोरोक्वाइन र प्लाक्वेनिल) र मलेरियाका लागि प्रयोग गरिने औषधिमार्फत कोभिडको उपचारको रूपमा परीक्षणका लागि अनुमोदित भएको घोषणा गरेका थिए । 

अन्य एन्टिभाइरल औषधिहरू पनि कोरोना भाइरसका लागि परीक्षणका लागि काम भइरहेको छ । 

चीनको नेसनल मेडिकल प्रोडक्ट्स प्रशासनले मार्चमा कोरोना भाइरसको उपचारको रूपमा एन्टीभाइरस औषधि फभिलावीरको प्रयोगलाई अनुमोदन गरेको थियो । औषधिले ७० जना बिरामी सम्मिलित क्लिनिकल परीक्षणमा न्यूनतम साइड इफेक्टको साथ रोगको उपचारमा प्रभावकारिता देखाएको बताइएको छ ।

विकास भइरहेका खोप 

आई–म्याबको टिजेएम–२ 

आई–म्याब बायोफर्मा कम्पनीले कोरोना भाइरस संक्रणको गम्भीर अवस्थामा बिरामीहरूको उपचारमा टिजेएम २ को विकास गर्ने घोषणा गरेको छ । अमेरिकी खाद्य तथा औषधि प्रशासन–एफडीए)बाट स्वीकृत पाएपछि कम्पनीले विकास सुरु गरेको छ ।

मेडिकागो खोप

मेडिकागोले पनि कोभिड–१९ को औँषधिको सम्भावना विकास गरिरहेको छ । कम्पनीले लावल विश्वविद्यालयको संक्रामक रोग अनुसन्धान केन्द्रको साथ यसविरुद्ध एन्टिबडी विकास गर्न सहकार्य गरिरहेको छ । 

एयरवे थेराप्युटिक्स 

एयरवे थेराप्युटिक्सले कोरोना भाइरसको उपचारका रूपमा प्रोटिन एटी–१० –आरएचएसपी–डी) अन्वेषण गरिरहेको छ । एटी–१० ले फोक्सोमा ईक्फ्लेमेसन र इन्फेक्सन घटाउन क्लिनिकल अध्ययनमा प्रभावकारिता देखाएको छ । जसले विभिन्न रोगहरूको विरुद्ध प्रतिरोधात्मक क्षमता पनि उत्पन्न गर्छ । 

अल्टिम्युन्स इन्ट्रोन्सेल 

अल्टिम्युनले इन्ट्रोसेल कोभिड–१९ विकास गरिरहेको छ । जुन परीक्षणका लागि काम भइरहेको छ ।

एनपी–१२० 

एल्गर फर्मास्युटिक्लसल्ेस कोभिड–१९ को सम्भावित उपचारका रूपमा एनपी–१२० अन्वेषण गर्दैछ ।