• कभरस्टोरी
    • रिपोर्ट
    • टिप्पणी
    • वार्ता
  • जीवनशैली
    • विज्ञान प्रविधि
    • स्वास्थ्य
    • करिअर
    • घुमघाम
    • फेसन
  • मल्टिमिडिया
    • फोटोस्टोरी
    • भिडियो
    • पोडकास्ट
  • कला मनोरञ्जन
    • सिनेमा
    • सङ्गीत
    • साहित्य
    • थिएटर
    • ललितकला
    • सेलिब्रेटी
    • गसिप
  • खेलकुद
    • राष्ट्रिय
    • अन्तराष्ट्रिय
    • क्रिकेट
    • फुटबल
  • प्रोफाइल
    • वाह ! जिन्दगी
    • ती युवा
    • किशोर छँदा
    • स्मृति लेख
  • समाज
    • शिक्षा
    • संस्कृति
    • इतिहास
    • प्रवास
    • अन्तर्राष्ट्रिय
    • सहर
    • अर्थ
    • खानपिन
  • ब्लोअप
  • कभरस्टोरी(current)
    • रिपोर्ट
    • टिप्पणी
    • वार्ता
  • जीवनशैली(current)
    • विज्ञान प्रविधि
    • स्वास्थ्य
    • करिअर
    • घुमघाम
    • फेसन
  • मल्टिमिडिया(current)
    • फोटोस्टोरी
    • भिडियो
    • पोडकास्ट
  • कला मनोरञ्जन(current)
    • सिनेमा
    • सङ्गीत
    • साहित्य
    • थिएटर
    • ललितकला
    • सेलिब्रेटी
    • गसिप
  • खेलकुद(current)
    • राष्ट्रिय
    • अन्तराष्ट्रिय
    • क्रिकेट
    • फुटबल
  • प्रोफाइल(current)
    • वाह ! जिन्दगी
    • ती युवा
    • किशोर छँदा
    • स्मृति लेख
  • समाज(current)
    • शिक्षा
    • संस्कृति
    • इतिहास
    • प्रवास
    • अन्तर्राष्ट्रिय
    • सहर
    • अर्थ
    • खानपिन
  • ब्लोअप(current)
  • थप
    • अभिमत/विचार
    • अन्तरवार्ता
    • समाचार
    • कार्टुन
    • ब्लग
    • इपेपर
    • अर्काइभ
  1. होम
  2. समाज
  3. इतिहास
इतिहास
भूकम्पमा परेर ज्यान गुमाउने राजा
  • फेसबुकमा शेर गरौ
  • ट्वीटरमा शेर गरौ
  • मेल गरौ

साप्ताहिक संवाददाता

भूकम्पमा परेर ज्यान गुमाउने राजा
जेष्ठ ३२, २०७२
नेपालको इतिहासमा एक जना त्यस्ता शासक पनि छन् जसले भूकम्पमा परेर आफ्नो ज्यान गुमाउनुपर्‍यो, ती राजा हुन्— अभय मल्ल । नेपालको इतिहासमा लिच्छवीहरूको अवसान र मल्लहरूको उत्थानको वयसन्धिका बेला देखापरेका थिए राजा अभय मल्ल । इतिहासले नेपालमा मल्ल वंशको प्रारम्भ गर्ने भनेको राजा अरि मल्ल देवको शासन लगत्तै देखापरेका अभय मल्ल अरि मल्ल देवका छोरा वा नातेदार के थिए भन्ने विषयमा कतै उल्लेख छैन । वि.सं. १३१० को महाभूकम्पमा मारिएका राजा अभय मल्लको शासनकालका विषयमा पनि इतिहासकारहरूबीच मतभेद छ । कसैले यी राजालाई १९ वर्षको, कसैले ४२ वर्षको त कसैले ४८ वर्षको शासनकाल दिएका छन् । मतभेद जे भए पनि अभय मल्लको समयपछि नै नयाँ नेपालको खाका कोरिएको विषयमा भने सबैजसो इतिहासकार सहमत छन् ।

इतिहासमा उल्लेख भएअनुसार वि.सं. १३१० को भूकम्पअघि काठमाडौं उपत्यकामा भयानक अनिकाल परेको थियो । उक्त अनिकालले उपत्यकाको ठूलो जनसंख्या प्रभावित थियो । यस्तै विपत्का बीच वि.सं. १३१० को भूकम्पले उपत्यकाका ९० प्रतिशत जनता प्रभावित भएका थिए भने आधाभन्दा बढी मानिस मारिएको अनुमान इतिहासकारहरूको छ । आजभन्दा ७ सय ६२ वर्षअघि गएको उक्त भूकम्पको धक्का कति ठूलो थियो भन्ने विषयमा भूगर्भविद्हरूले अनुमान मात्र गर्न सकेका छन् । भूकम्प विज्ञानअनुसार हरेक ७ देखि ८ सय वर्षको अन्तरालमा ९ देखि १० रेक्टर स्केलको भूकम्प जाने सम्भावना रहेको र उक्त भूकम्पपछि नेपालमा त्यति ठूलो भूकम्प नगएकाले पनि उक्त भूकम्प ९ रेक्टरस्केलभन्दा ठूलै हुनुपर्ने अनुमान अहिलेका अनुसन्धानकर्ताहरूको छ । उक्त भूकम्पअघि उपत्यकाको शासन केन्द्र देवपत्तन (अहिलेको पशुपति क्षेत्र) थियो । सम्भवत: सोही भूकम्पका कारण अहिले इतिहासमा चर्चा गरिने लिच्छवी शासकहरूको मानगृह (मानदेवद्वारा निर्मित), कैलाशकुट भवन (अंशुबर्माद्वारा निर्मित), भद्राधिवास (नरेन्द्रदेवद्वारा निर्मित) जस्ता दरबारहरू धुलिसात भए । जनसंख्याको ठूलो हिस्सा भूकम्प प्रभावित भएकाले पनि ती दरबारको पुनर्निर्माण हुन नसकेको हुनसक्छ ।

यस्तो विपद्मा राजा अभय मल्लसमेत मारिएपछि उनका जेठा छोरा जयदेव मल्लले काठमाडौं र पाटनको सत्ता आफ्नो हातमा लिएका थिए भने कान्छा छोरा आनन्द मल्लले भूकम्पले ध्वस्त भक्तपुरको पुनर्निर्माण गरेर नयाँ राज्य कायम गरेको कुरा इतिहासमा उल्लेख छ । आनन्द मल्लले नै भक्तपुरको थप सुरक्षाका लागि अहिलेको बनेपा, पनौती, नाला, धुलिखेल, श्रीखण्डपुर, चौकोट र साँगाजस्ता बस्ती बसाएका थिए, जसलाई आजभोलि संयुक्त रुपमा सातगाउँसमेत भनिन्छ ।

प्रतिक्रिया
हाम्रो छनोट
कोभिड–१९ को जोखिम मुल्यांकन गर्ने बिधि (कोभिरा) सार्वजनिक
गर्भवती वा सुत्केरीको स्वास्थ्यमा समस्या देखिए के गर्ने ?
निर्मातासँग कलाकारको गुनासोः काम गराउने, अनि हराउने ?
राइडरलाई रोजीरोटीकै समस्या
सधैँ सडकमा
सम्बन्धित
इतिहास
जसले दरबार छाडे

वैशाख ८, २०७७

इतिहास
इतिहास बुझ्ने  बलियो आधार चित्र नै हो 

 प्रकाश रानाभाट

वैशाख ८, २०७७

इतिहास
चंगेज खान (सन् ११६२–१२२७)

वैशाख ८, २०७७

इतिहास
सर्वाधिक कमाइ  गर्ने मोडलहरू

रोजिन शाक्य

वैशाख ८, २०७७

कभरस्टोरी

  • रिपोर्ट
  • टिप्पणी
  • वार्ता

जीवनशैली

  • विज्ञान प्रविधि
  • स्वास्थ्य
  • करिअर
  • घुमघाम
  • फेसन

मल्टिमिडिया

  • फोटोस्टोरी
  • भिडियो
  • पोडकास्ट

कला मनोरञ्जन

  • सिनेमा
  • सङ्गीत
  • साहित्य
  • थिएटर
  • ललितकला
  • सेलिब्रेटी
  • गसिप

खेलकुद

  • राष्ट्रिय
  • अन्तराष्ट्रिय
  • क्रिकेट
  • फुटबल

प्रोफाइल

  • वाह ! जिन्दगी
  • ती युवा
  • किशोर छँदा
  • स्मृति लेख

समाज

  • शिक्षा
  • संस्कृति
  • इतिहास
  • प्रवास
  • अन्तर्राष्ट्रिय
  • सहर
  • अर्थ
  • खानपिन

थप

  • ब्लोअप
  • अभिमत/विचार
  • अन्तरवार्ता
  • समाचार
  • कार्टुन
  • ब्लग
  • इपेपर
  • अर्काइभ

हामीलाई खोज्नुहोस्

हाम्रा अन्य प्रकाशनहरु

  • ekantipur
  • Kantipur TV
  • Radio Kantipur
  • The Kathmandu Post
  • Nepal
  • Nari

विज्ञापन

छापामा विज्ञापन गर्न यहाँ सम्पर्क गर्नुहोला»

Copyright © Saptahik