नाकाबन्दीको मारमा महोत्सव

- साप्ताहिक संवाददाता

पुस ७, २०७२

यदि तराई–मधेसमा आन्दोलन तथा भारतले नाकाबन्दी नगरेको हुन्थ्यो भने यही मंसिर महिनामा मात्र म करिब आधा दर्जन महोत्सवमा सहभागी भैसकेको हुन्थें । म मात्र होइन, अधिकांश लोकप्रिय गायक–गायिकाहरू दसैं–तिहारपछि अत्यन्त व्यस्त भैसकेका हुन्थें । 

अघिल्लो वर्षको मंसिरमा एक दर्जनभन्दा बढी महोत्सव सञ्चालन भएका थिए । तीमध्ये अधिकांशमा मैले पनि सहभागिता जनाएको थिएँ । गत वर्ष सम्पन्न महोत्सवहरूसँग तुलना गर्ने हो भने यो वर्ष मंसिरमा जम्मा पाँच वटामात्र महोत्सव भएका छन्, ती पनि केही दिनका लागि मात्र । यो वर्ष मंसिरमा उदयपुर महोत्सव, धनगढी महोत्सव, डडेल्धुरा महोत्सव, पोखरा महोत्सव तथा गुल्मी वामी टक्सार महोत्सवमात्र सञ्चालन भएको मैले थाहा पाएको छु । तीमध्ये मैले उदयपुर तथा गुल्मीमा आयोजना भएका महोत्सवमा सहभागिता जनाएँ । पुसमा आयोजना हुने लुम्बिनी एक्स्पो–२०७२ (बुटबल महोत्सव) तथा सिन्धुलीको मरिन महोत्सवमा पनि सहभागिता जनाउनेछु । अरू महोत्सवका बारेमा अहिलेसम्म जानकारी पाएको छैन । 

सामान्यतया: एउटा महोत्सव कम्तीमा दुई सातासम्म सञ्चालन हुन्छ । महोत्सव अवधीभर हरेक साँझ राष्ट्रिय स्तरका आधा दर्जनभन्दा बढी कलाकार सहभागी हुन्छन् । गायक, गायिका, हास्यकलाकार, नृत्य कलाकारसहित दुई साताको महोत्सवमा थुप्रै कलाकारले आफ्ना कला प्रदर्शन गर्ने अवसर पाउँछन् । राष्ट्रिय स्तरका कलाकारहरू जिल्ला–जिल्लामा आयोजना हुने महोत्सवमा सहभागी हुँदा ती महोत्सवमा दर्शक सहभागिता पनि अत्यन्त बढी हुन्छ । महोत्सवमा दर्शकहरूको संख्या बढ्नेबित्तिकै त्यहाँको व्यापार–व्यवसाय पनि स्वत: वृद्धि हुन्छ । यसपटक पूर्वनिर्धारित अधिकांश महोत्सव स्थगित भैदिँदा हामी जस्ता कलाकारको व्यस्तता नै खुम्चिएको छ । 

नेपालमा हरेक वर्ष महोत्सवहरू आयोजना हुने स्थानमा कञ्चनपुर, कैलाली, बाँके, बर्दिया, रूपन्देही, कपिलवस्तु, दाङ, चितवन, नवलपरासी, वीरगन्ज, सर्लाही, सिराहा, मोरङ, झापा, सुनसरी आदि अग्रपंक्तिमा छन् । यो वर्ष ती स्थानमा महोत्सव नहुने पक्काजस्तै छ । जसका कारण म मात्र होइन, राष्ट्रिय स्तरका प्राय: सबै कलाकार खासगरी गायक–गायिका, हास्य तथा नृत्य कलाकारहरूसमेतको आम्दानी घटेको छ । 

महोत्सवले हामी कलाकारलाई मात्र नभएर कृषि, पर्यटन तथा औद्योगिक क्षेत्रलाई पनि प्रत्यक्ष प्रभाव पारेको छ । महोत्सवमा मनोरञ्जक कार्यक्रम त आकर्षण मात्र हो, मुख्य उद्देश्य त स्थानिय उत्पादनहरूको बिक्री–वितरण, प्रवद्र्धन एवं प्रचारप्रसार हो । देशमा उत्पन्न राजनीतिक समस्याका कारण यी सबै गतिविधि ठप्प भएका छन् । 

महोत्सवमा सहभागी हुने कलाकारले आफ्ना नयाँ–पुराना गीत गाएर स्थानीय दर्शकलाई मनोरञ्जन प्रदान गर्ने कुरा त छँदैछ, कलाकार र दर्शकको प्रत्यक्ष भेटघाट हुने यी कार्यक्रममार्फत उनीहरूबीचको सम्बन्ध अझ प्रगाढ हुन्छ, तर यो वर्ष यी कुनै पनि गतिविधि नहुँदा हामी कलाकारहरू एक प्रकारले निराशसमेत छौं । आशा गरौं, यो समस्या चाँडै समाधान हुनेछ र यही वर्ष आयोजना हुने महोत्सवमा हाम्रो उत्साहजनक सहभागिता रहनेछ । 

प्रकाशित :पुस ७, २०७२