साप्ताहिक संवाददाता
सन् २०१७ मा अन्तर्राष्ट्रिय खेलकुदको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण घटना त्यो रह्यो, जुन वास्तवमा मैदानभित्रको थिएन । त्यो यस्तो घटना थियो, जसले पूरा विश्व खेलकुदको ध्यान आफूतर्फ खिच्यो र यसको प्रभाव आउने धेरै वर्षसम्म रहनेछ । प्रसङ्ग अमेरिकी बेसबल खेलाडी तथा तिनले विरोधमा गरेको अनौठो प्रदर्शन हो । सबैलाई थाहा छ, अमेरिकामा अझै पनि अश्वेतप्रति उत्तिकै अन्याय हुन्छ । अझ अमेरिकी प्रहरी त अश्वेतहरूप्रति बढी नै पूर्वाग्रही देखिन्छ ।
अझै पनि अमेरिकामा अश्वेतहरूप्रति अमानवीय घटना दोहोरिरहन्छ । त्यसकै विरोध गर्न सन फ्रान्सिस्कोका अश्वेत खेलाडी कोलिन केपरनिकले एउटा अनौठो उपाय निकाले । उनी खेल सुरु हुनअघि अमेरिकाको राष्ट्रिय गीत बज्दा उभिएनन्, घुँडा टेकेर बसे । पछि उनको यो शैलीलाई अरुले पनि पछ्याए । उनको यस्तो व्यवहारको विरोधमा बोल्ने पहिलो व्यक्ति रहे, स्वयं अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प ।
राष्ट्रपति ट्रम्पले त ती खेलाडीलाई वाहियात समेत भने र सक्दो गाली गरे । फेरि त्यसको विरोधमा अरू धेरै खेलाडी यसरी नै राष्ट्रिय गीतका बेला घुँडाले टेकेर बसे । विरोधको यो शैलीलाई धेरैले सन् १९६८ को मेक्सिको ओलम्पिकका क्रममा केही अश्वेत खेलाडीले पदक वितरणका क्रममा राष्ट्रिय गीत बज्दा हात माथि उठाएर गरेको विरोधलाई सम्भिेएका छन् । यो घटनालाई अझै पनि सम्झिइन्छ र तय छ, बेसबल खेलाडीहरूको अहिलेको विरोधलाई पनि धेरैले पछिसम्म सम्झनेछन् ।
मैदान बाहिरको एउटा अर्को घटनाका कारण पनि उत्तिकै चर्चित रह्यो— सन् २०१७ । शीतकालीन ओलम्पिकमा रूसविरुद्ध प्रतिबन्ध लगाइयो । कुनै समय रूस विश्व खेलकुदको महाशक्ति थियो र उसले अमेरिकालाई दरिलो चुनौती दिन्थ्यो, तर अहिले रूसी खेलकुद लगातार विवादमा छ र त्यसको कारण हो, सरकारी स्तरबाटै हुने डोपिङ । तत्कालीन सोभियत संघको समयदेखि नै रुसी सरकारले व्यवस्थित ढंगले आफ्ना खेलाडीहरूलाई प्रतिबन्धित शक्तिवद्र्धक औषधी सेवन गराउँदै आएको
विश्वास गरिन्छ ।
यो क्रम सोभियत संघको विघटनपछि पनि जारी रह्यो । अहिले आएर ती घटनाक्रमको पुष्टि भएको हो र यसैका लागि रूसजस्तो देश प्रतिबन्धमा परेको हो । धेरैले के चिन्ता व्यक्त गर्न थालेका छन् भने ओलम्पिक आन्दोलन प्रतिबन्धित शक्तिवद्र्धक औषधीको प्रयोगविरुद्धको युद्धमा हार्दैछ र त्यो दिन पनि आउन सक्छ, जति बेला ओलम्पिकमाथि कसैको विश्वास हुने छैन् । यसैले पनि रूसमाथिको अहिलेको प्रतिबन्धलाई अर्थपूर्ण रूपमा लिइएको छ ।
डोपिङको लगातार विरोध गर्दै आएका र कहिल्यै यस्तो विवादमा नपरेका जमैकाका युसेन बोल्टले सन् २०१७ मै खेल जीवनबाट संन्यास लिए । लन्डनमा भएको वल्र्ड च्याम्पियनसिप उनको अन्तिम प्रतियोगिता रह्यो । उनले उक्त प्रतियोगितामा राम्रो प्रदर्शन पनि गर्न सकेनन्, तैपनि उनी सबैको ध्यान आफूतिर तान्न भने सफल रहे । विश्व एथलेटिक्सले अहिलेसम्म पाएको सबैभन्दा ठूला र महान खेलाडी मानिएको छ, जमैकाका धावक बोल्टलाई ।
बोल्टकै कारण एथलेटिक्समा अझै धेरैको विश्वास र आस्था रहेको मानिन्छ । उनको संन्यासपछि विश्व एथलेटिक्समा एउटा कालखण्डको अन्त्य भएको छ र यसलाई भनिएको छ, बोल्ट युग । बोल्ट विना विश्व एथलेटिक्स कस्तो हुनेछ, धेरैले त्यसको अनुमान गर्न सकेका छैनन् ।
सन् २०१७ को विश्व खेलकुदमा सर्वाधिक महत्त्वपूर्ण अवसर रह्यो, आउने फुटबल विश्वकपको छनौट पूरा भै रूसमा हुने विश्वकपमा सहभागी हुने ३२ टिमको नाम तय हुनु । दुई वर्षअघिदेखि सुरु भएको विश्वकप छनौट यो वर्ष टुंगियो र त्यस क्रममा अनेकन उतारचढाव देखियो । केही अपेक्षित टिमले सजिलै छनौट यात्रा पार गरे, जस्तो जर्मनी र ब्राजिल भने केही ठूला टिम असफल भए— जस्तो इटाली र नेदरल्यान्ड्स ।
आउने विश्वकपको ड्र पनि जारी भैसकेको छ जसअनुसार आउने विश्वकपको लिग चरणमा कसले कोसँग खेल्नेछन् भन्ने कुरा तय भैसकेको छ । यो ड्र को सबैभन्दा ठूलो विशेषता लिग चरणमा खासै ठूलो प्रतिस्पर्धा नहुनु हो अर्थात एक समूहमा चार टिम छन् भने ती चारै टिम स्तरका छैनन् । त्यसको अर्थ, आउने विश्वकपमा गु्रप अफ डेथ हुनेछैन र प्रतियोगिताको खास मज्जा लिग चरणको समाप्तीपछि मात्र आउनेछ ।
यसपटक विश्वको फुटबलमै राज गर्न सफल भयो, स्पेनको रियल म्याड्रिड । सन् २०१७ मा रियलले पाँचवटा उपाधि जित्यो र ती थिए— स्पेनी ला लिगा, फिफा क्लब वल्र्डकप, युरोपेली च्याम्पियन्स लिग, स्पेनी सुपरकप तथा युरोपेली सुपरकप । टिमका प्रमुख खेलाडी क्रिस्टियानो रोनाल्डोका लागि पनि सन् २०१७ सम्झनालायक रह्यो । यता विश्वकपअघि तयारीका रूपमा सञ्चालन हुने कन्फेडेरेसन कप जर्मनीले जित्यो ।
क्रिकेटमा सबैभन्दा पुरानो इतिहास बोकेको एसेज सिरिज फेरि एकपल्ट अस्ट्ेरलियाको कब्जामा पुगेको छ । यस्तै इंग्लिस भूमिमा भएको आईसीसी च्याम्पियनसिप भने पाकिस्तानको नाममा रह्यो । लगातारको असफलता, विवाद र एक्लोपनबीच सबैलाई स्तब्ध पार्दै पाकिस्तानले उक्त प्रतियोगिता जितेको थियो । यसक्रममा सिद्ध भएको थियो, पाकिस्तानी क्रिकेट मरेको छैन, भलै विदेशी टिम पाकिस्तानी भूमिमा गएर खेल्न मान्दैनन् ।
टेनिसतर्फ भने पुराना पाका खेलाडीको पुनरागनको वर्ष रह्यो, सन् २०१७ । रोजर फेडेरर, राफेल नाडाल र सेरेना विलियम्सको जितले सिद्ध गरेको छ, मेहनतले जस्तै उमेरमा पनि ठूलै सफलता हात पार्न सकिन्छ । भारतले आयोजना गरेको यू–१७ फुटबल विश्वकप पनि वर्ष– २०१७ मा उत्तिकै चर्चामा रह्यो । विश्व फुटबलमा भारतको कुनै बलियो उपस्थिति छैन, तर चीनले जस्तै भारतले पनि विश्व फुटबलमा केही गरेर देखाउने महत्त्वकांक्षा पालेको छ ।