१३ औं दक्षिण एसियाली खेलकुद प्रतियोगितामा नेपालले उल्लेखनीय सफलता हात पारेको छ । लामो समयदेखि आयोजना हुने कि नहुने भन्ने द्विविधालाई चिर्दै भएको यो खेल प्रतियोगितामा नेपाली खेलाडीले पदकहरू जितेर देशकै गौरव बढाए । देशलाई चिनाउने अभूतपूर्व अवसरलाई नेपाली खेलाडीले राम्रैसंग सदुपयोग गरे, यसपटक ।

साग खेलकुद प्रतियोगितामा नेपाली खेलाडीहरूले ५१ स्वर्ण, ६० रजत र ९५ कांस्यसहित कुल २ सय ६ पदक जितेर नेपाललाई पदक तालिकामा दोस्रो स्थानमा राखे । नेपालभन्दा अगाडि भारतले १ सय ७४ स्वर्ण, ९३ रजत, ४५ कांस्यसहित कुल ३ सय १२ पदक जितेर पदक तालिकामा शीर्ष स्थानमा उभ्याउन सफल भयो । यो प्रतियोगिताको पदक तालिकामा श्रीलंकाले तेस्रो स्थान हात पारे ( हेर्नुहोस् पदक तालिका) ।

दक्षिण एसियाली क्षेत्रको ओलम्पिक प्रतियोगिता मानिने साग खेलकुद प्रतियोगितामा नेपालले धेरै खेलमा सफलता हात पार्‍यो । यो सफलतामा कतिपय सफलता ऐतिहासिक समेत रहे । रजत पदक जितेर सुरु भएको नेपालको पदक तालिका समापन समारोह अगाडि भएको फुटबलको फाइनलमा भूटानलाई पराजित गर्दै स्वर्ण जितेर समाप्त भएको थियो । यो सागलाई नेपाली खेलकुदको क्षेत्रले आयोजनाको दृष्टिकोणले भन्दा पनि सफलताको क्षणले सम्झने देखिन्छ ।

पौडी खेलाडी गौरिका सिंहले यही साग खेलमा ४ स्वर्ण पदक जितेर ऐतिहासिक सफलता हात पारिन् । सागमा सर्वाधिक ४ स्वर्ण पदक जितेर तेक्वान्दो खेलाडी दीपक विष्टले राखेको कीर्तिमानलाई गौरिकाले एउटै सागबाट बराबरीमा ल्याइन् । सिंहले यही सागको पौडी खेलमा २ रजत र ३ कांस्य पदक जितेर नेपाली खेलकुदको क्षेत्रलाई अविस्मरणीय बनाइन् भने आफूलाई सर्वाधिक सफल खेलाडीका रूपमा समेत प्रस्तुत गरिन् ।

यो साग खेलकुद प्रतियोगितामा कराँते खेलबाटै नेपालले पदकको खाता खोलेको थियो । मार्सल आर्टका खेलहरूमा नेपालले बर्चश्व नै देखायो । कराँते, तेक्वान्दोजस्ता खेलमा नेपाली खेलाडीहरू हावी नै भए । जसमा कराँतेका मण्डेकाजी श्रेष्ठले पहिलो दोहोरो स्वर्ण पदक जित्न सफल भए । दुई सन्तानकी आमा तेक्वान्दो खेलाडी आयशा शाक्यले पनि दुई स्वर्ण पदक जितेर सनसनी मच्चाइन् । दोहोरो स्वर्णको सफलता गल्फ खेलाडी सुभाष तामाङले पनि दिलाए । क्याडी ब्वायबाट गल्फ खेलमा प्रवेश गरेका तामाङको सफलता धेरै खेलाडीहरूलाई अनुकरणीयसमेत हुने देखिन्छ । 

नेपालले यो सागमा धेरै खेलमा ऐतिहासिक पदक समेत जित्न सफल भयो । नेपालले अन्तर्राष्ट्रिय खेलमा प्रवेश गरेको दशकौं बिते पनि महिला खेलाडीमार्फत एथलेटिक्समा अहिलेसम्म पदक जित्न सकेको थिएन । यसपटक सन्तोषी श्रेष्ठले १० हजार मिटर दौडमार्फत नेपाललाई पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय स्वर्ण पदक नेपाललाई दिलाइन् ।

नेपालको तराई क्षेत्रमा कुस्ती खेल लोकप्रिय भए पनि कुनै पनि खेलाडीले सागमा नेपाललाई यो खेलमार्फत स्वर्णको स्वाद चखाउन सकेका थिएनन् । यसपटक संगीता धामीले नेपाललाई कुस्ती खेलमा ऐतिहासिक स्वर्ण पदक दिलाइन् । यस्तैगरी साइक्लिङ विधामा पनि नेपालले सागमा यसअघि स्वर्ण पदक जित्न सकेको थिएन । यसपटक नेपालका साइकिलिस्टहरूले ४ स्वर्ण पदक जितेर देखाए । 

टिम इभेन्टका खेलहरूमा पनि नेपालले स्वर्ण पदकको सफलता हात पार्न नसके पनि धेरै खेलले सम्मानजनक सफलता हात पारे । नेपालले आयोजना गरेको २६ खेलमा नेपाल सुटिङ खेलवाहेक अरु कुनै खेलमा पदक विमुख हुनु परेन ।

नेपालका सुटिङ खेलाडीहरूमा बन्दुक नपड्किने समस्या आएपछि यो खेलका खेलाडीहरू हतास भएकाले पनि पदक विमुख भएको देखियो । मार्सल आर्टका खेलहरू कराँतेमा १० स्वर्ण, तेक्वान्दोमा १२ स्वर्ण, उसुमा ५ स्वर्ण र जुडोमा २ स्वर्ण पदक जित्न सफल भयो । बक्सिङ खेलले पनि यसपटक ऐतिहासिक सफलता नै हात पार्‍यो । २० बर्षपछि नेपाली बक्सरहरूले ३ स्वर्ण पदक नेपाल भित्राउन सफल भए । 

साग प्रतियोगितामा सफलता पाउने खेलाडीहरूलाई सरकारले हालै नगद पुरस्कारमा वृद्धि गरेर घोषणा गर्‍यो । बुधबार प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीमार्फत सरकारले स्वर्ण पदक जित्ने खेलाडीलाई ९ लाख रुपैंयाँ, रजत पदक जित्नेलाई ६ लाख र कांस्य पदक जित्नेलाई ३ लाख रुपैंयाँ नगद पुरस्कार दिने घोषणा गरेको छ ।

यस्तै दुई वा दुई भन्दा बढी स्वर्ण पदक जित्ने खेलाडीलाई ११ लाख रुपैंयाँ तथा टिम गेममा स्वर्ण जित्ने खेलाडीलाई ५–६ लाख रुपैंयाँ र प्रशिक्षकलाई ५ लाख रुपैंयाँ पुरस्कार दिने घोषणा गरेको छ । 

१३ औं सागको आयोजना जति भव्य भयो नेपाली खेलाडीहरूले जुन किसिमले नेपाललाई ऐतिहासिक पदक दिलाए यसले नेपाललाई थप चुनौती पनि दिएको छ । स्वर्ण पदकको सफलता सागमा मात्र पाएको नेपालले इस्लामावादमा आयोजना हुने १४ औं साग र एसियाली खेलकुद प्रतियोगितामा कुन स्तरको चुनौती र सफलता हात पार्न सक्ने हो त्यो कुरा अहिले महत्वपूर्ण देखिन्छ ।