त्रेतायुगका राजा जनकको राजधानी रहेको जनकपुरमा सीताको मुगलशैलीको आलिशान मन्दिरदेखि मिथिला पेन्टिङ प्रदेश २ का मुख्य आकर्षणका रूपमा रहेका छन् ।  

 

भारत, उडिसा भुवनेश्वरका कात्तिके माहभाद्र परिवारका सबै सदस्यसहित जनकपुरको जानकी मन्दिर आइपुगे । उडिसामै हिन्दू आस्थाको ठूलो मन्दिर जगरनाथपुरी रहे पनि उनीहरूलाई जनकपुरको धार्मिक महात्म्य लोभ्याइहाल्यो । ‘जनकपुर हिन्दूको अस्थाको ठूलो केन्द्र हो,’ माहभाद्रले भने, ‘यहाँ नपुग्दा धार्मिक भ्रमण अपुरो रहन्छ ।’ 

त्रेतायुगका राजा जनकको राजधानी रहेको जनकपुरमा सीताको मुगलशैलीको आलिशान मन्दिर छ । त्रेतायुगकै भारत, अयोध्याका राजा दशरथका ज्येष्ठ सुपुत्र राम र सीताबीच भएको वैवाहिक सम्बन्धले पनि जनकपुर आउने भारतीय पर्यटकको भीड बढेको छ । त्रेतायुगमा राम र सीताबीच भएको वैवाहिक विधि र कार्यक्रमका सबै स्थल अझै जनकपुरमा छन् । रामले धनुष उचालेर तीन टुक्रा पारेको स्थल जनकपुरको रंगभूमि मैदान हो । रामले त्यहाँ भाँचेको धनुषको तीन टुक्रामध्ये एक टुक्रा आकाशमा, अर्को पताल (पृथ्वीमुनि) मा र तेस्रो धर्तीमा झरेको थियो । धर्ती (जमिन) मा झरेको भनिएको धनुषको तेस्रो टुक्रा जनकपुरभन्दा १४ किलोमिटर पूर्वमा रहेको धनुषाधाममा अझै छ । धनुष आकारको माटोको ढिस्को अझै त्यहाँ छ । राम–सीताको वैवाहिक विधि सम्पन्न भएको मणिमण्डप जनकपुरको पिडारीमा छँदैछ । 

जानकी  मन्दिरसँगै रहेको रामजानकी विवाहमण्डपले धेरैलाई आकर्षित पार्छ । गंगा सागरको डिलमा हरेक साँझ हुने आरती हेर्नेको भीड लाग्छ । शंखको एकनास ध्वनि र आरतीले त्यहाँ पुग्ने जो–कोही रोमाञ्चित महसुस गर्छन् । गंगासागरमा बोटिङको पनि सुविधा छ । गंगासागरनजिकै रहेको स्वर्गद्वारी पनि हेर्न लायक स्थल हो ।

धनुषाको धनुषाधाम मन्दिरको आफ्नै धार्मिक आस्था छ । सीतासँग विवाहका लागि रामले धनुष भाँच्दा एउटा टुक्रा धनुषाधाममा खसेको मान्यता छ । धनुषाधाम मन्दिरको परिसरमा रहेको धनुष आकारको माटोको ढिस्को हेर्न आउनेको संख्या बर्सेनि बढ्दो छ । जनकपुरमा नयाँ निर्माण भएको रेल्वे ब्रोडगेज प्लेटफर्म र न्यारोग्रेड रेल्वेको पुरानो इन्जिन र डब्बा पनि अवलोकन गर्न सकिन्छ । जनकपुरमा सुविधासम्पन्न होटल, लज र धर्मशालाहरू छन्, जहाँ एक रातमा करिब १ हजारभन्दा बढी पर्यटक बसोबास गर्न सक्छन् । जनकपुरमा नेपाली, भारतीय, थकाली र अन्य परिकारको खाना पनि उपलब्ध छ । यहाँको माछाले मुखै रसाउँछ ।

प्रदेश २ मा घुमफिरका लागि धार्मिक स्थलदेखि ऐतिहासिक महत्त्वका थुप्रै स्थान छन् । जनकपुरको भ्रमणपछि नछुटाउने अर्को धार्मिक स्थल हो— महोत्तरीको जलेश्वरधाम । धार्मिक आस्थाको केन्द्र जलेश्वरधाममा दर्शन गर्ने पर्यटकको संख्या बढ्दो छ । महोत्तरीको बर्दिवासस्थित मुसहरको नमुना बस्तीमा घुम्न जानेको संख्या पनि बढ्दो छ । 

प्रदेश २ मा घुमफिर गर्ने रमणीय र मनमोहक स्थल जिल्लापिच्छे नै छ । सप्तरीको छिन्नमस्ता र कंकालनी मन्दिरबाट धार्मिक यात्रा थाल्ने पर्यटकका लागि भारतको जयपुर सहरको शैलीमा बसाइएको राजविराज प्लान सिटीले आकर्षण गर्नेछन् । मुखै रसाउने राजविराजको पान नछुटाउनुहोला । सिरहाको फूलबारी सलहेश मन्दिर पनि घुमफिर गर्ने स्थल छ । लहान सहरबाट छोटो दूरीमा रहेको यो मन्दिरमा नयाँ वर्षका दिन मात्र फुल्ने फूलका बोटहरू छन् । 

सर्लाहीको चन्द्रनगरस्थित नाडिमन ताल अर्को पर्यटकीय स्थल हो । ५२ बिघामा फैलिएको यो ताल प्रदेश २ को सबैभन्दा ठूलो ताल हो, जहाँ बोटिङको सुविधा पनि छ । तालपरिसरमा रहेको महावीर मन्दिर पनि आकर्षणको केन्द्र मानिन्छ । नाडिमल तालनजिकै खाना र खाजा खाने होटल रहे पनि बास बस्नका लागि सर्लाहीको लालबन्दी पुग्नुपर्छ । रौतहटको नुनथर इलाकाले पनि पर्यटकलाई आकर्षित गरिरहेको छ । चुरे पहाडमा रहेको नुनथर क्षेत्रमा घुम्न, पिकनिक खान र परिवारसहित टहलिन पुग्नेको ताँती नै लाग्छ । बाराको ऐतिहासिक स्थल सिम्रौनगढ र धार्मिक स्थल गढिमाई तथा चुरिया माईको मन्दिर पनि घुम्नलायक ठाउँमा पर्छ । 

सिम्रौनगढमा अहिले पनि युद्धकालको अवशेष छँदैछ । ठूला इँटा, पोखरी र जलेको चामल त्यहाँ संरक्षण गरेर राखिएको छ । यो हेर्न पनि त्यहाँ ठूलो संख्यामा मानिसहरू पुग्छन् । बारा पुग्नेले त्यहाँको झिर (खसीको सेकुवा), कटियाको मासु, पकौडा र मिठाई मीठो मानेर खान्छन् । बाराको कलैया, निजगढ, सिमरामा बास बस्ने राम्रा होटलहरू छन् । तराई–काठमाडौं जोड्ने फास्टट्रयाकको प्रस्थान बिन्दु हेर्न पनि निजगढ पुग्छन् । 

पर्सा वन्यजन्तु आरक्षमा हात्ती सफारीको सुविधा छ । ५० रुपैयाँ शुल्क तिरेर आरक्षभित्र हात्ती सफारी गर्न सकिन्छ । निकुञ्जभित्र रहेको रामभौरी मन्दिर पनि आकर्षणको केन्द्र मानिन्छ । वीरगन्जमा घडिअर्वा पोखरी, भिस्वा डाँडा, विन्ध्यवासिनी मन्दिर, आईसीपी र ड्राइपोर्ट पनि घुम्न मिल्ने स्थल छ । भिस्वा डाँडामा रहेको बौद्ध गुम्बाहरूले धेरै पर्यटकलाई लोभ्याउँछ । 

खानपिनमा पनि प्रदेश २ मा उत्तिकै विविधता पाइन्छ । धेरै परिकार रहने मिथिलाको खानाको भने जनकपुरमा व्यावसायिक कारोबार भएको पाइँदैन । दाल, भात, तरकारी, विभिन्न प्रकारको तरुवा, तिरौली, फुलौरी, माछा, दही, मखान मिथिलाको लोकप्रिय खाना हो । जनकपुर आउने पर्यटक र आगन्तुकले यहाँको माछा स्वाद मानी–मानी खान्छन् । 

मिथिला पेन्टिङ यो प्रदेशको अर्को आकर्षण हो । जनकपुरको कुवाराममा रहेको नारी विकास केन्द्रले मिथिला पेन्टिङको व्यावसायिक उत्पादन गर्छ । अमेरिकामा मात्रै वार्षिक १५ लाख रुपैयाँको मिथिला पेन्टिङ निर्यात हुन्छ । जनकपुरको जानकी मन्दिरमा कलाकार सुनैना ठाकुरले मिथिला पेन्टिङको ग्यालरी नै खोलेकी छन् । कलाकार अजित साहले जनकपुरमा मिथिला पेन्टिङको व्यावसायिक उत्पादन गर्छन् । जनकपुरको रेल्वे स्टेसन, रंगभूमि मैदान र रामजानकी विवाह मण्डपको पर्खालमा कँुदिएको मिथिला पेन्टिङ सबैलाई लोभ्याउँछ ।