फुटबलजस्तै जिन्दगी

- अविरल थापा

असार ११, २०७५

हरेक चार वर्षमा आयोजना हुने विश्वकप फुटबल प्रतियोगिता रसियामा जारी छ, संसारभरबाट चुनिएर आएका ३२ वटा देशले एकआपसमा प्रतिस्पर्धा गरेर अन्तिममा एक देशले सुन जडित कप र नगद हात पार्नेछ । के बालक, के वृद्ध, के युवक, के युवती संसारभरका करोडौं मानिस टेलिभिजनमा फुटबल हेर्न बसेका छन् । सामाजिक सञ्जाल आ–आफ्नो टिमको पक्ष र विपक्षमा गरिएका समर्थनका शब्द र छेडखानीले रमाइलो भएको छ । आफ्नो टिमको समर्थनमा जर्सी लगाएर हिँडेका युवायुवतीका कारण बजार रंगीन देखिएको छ । संसारभरका करोडौं मानिसले हेर्ने यो विश्वकप फुटबलले अर्थतन्त्रमा समेत तरंग ल्याउँछ ।

अहिले होटल तथा रेस्टुराँ सञ्चालकले ठूलो साइजको पर्दा राखेर फुटबलको प्रत्यक्ष प्रसारण देखाई ग्राहक आकर्षित गरिरहेछन् । यो एक महिना धेरै खाले व्यापारीका लागि आम्दानी गर्ने राम्रो अवसर पनि हो । खेलप्रेमीका लागि त हरेक चार वर्षमा आउने ठूलो चाड नै हो । नेपालमा धेरै नेपालीले टेलिभिजन किनेर हेर्न थालेको १९८६ र १९९० को विश्वकपदेखि हो, जसमा म्याराडोनाको खेल हेरेर रमाएका कारण धेरै नेपाली अर्जेन्टिनाका समर्थक छन् । त्यसै गरी पछि ब्राजिलका रोनाल्डो, रोनाल्डिन्होजस्ता खेलाडीले पनि धेरैको मन जिते र ब्राजिलका समर्थक पनि बढ्दै गए । त्यसो त विजेताका समर्थक जहाँ पनि हुन्छन् । पहिलेदेखि मन परेको टिम अहिले कमजोर भए पनि जितोस् भन्ने कामना गर्नु ठीकै हो, तर जित्नका लागि एक खेलाडी मात्र राम्रो भएर हुँदैन, समग्र टिम नै बलियो हुनपर्छ । 

फुटबल गज्जबको खेल छ । गहिरिएर हेर्‍यो भने यसले जिन्दगी नै बुझाइदिन्छ । मान्छेले आफ्नो लक्ष्य प्राप्तिका लागि कसरी संघर्ष गर्छ र लक्ष्य फेला पार्न कति गाह्रो छ, फुटबल हेरेर पनि बुझ्न सकिन्छ । जिन्दगीमा गोल हान्नु हामी सबैको लक्ष्य हो । गोल हान्न सबैलाई मन लाग्छ, त्यही भएर प्रतिस्पर्धा चलिरहेको हुन्छ । सबैले गोल हान्नु छ । त्यसैले सबै जना कुदिरहेका छन् । सबै एक–अर्कालाई छलाउँदै छक्याउँदै अघि बढ्न खोज्छन् । सजिलै गोल हान्न पनि गार्‍हो छ, छेक्न रोक्न गोलकिपररूपी बाधा–अड्चन–अवरोधहरू पनि हुन्छन् । जसले धैर्य, अनुशासन, चतुर्‍याइँ, निरन्तरता, गतिशीलता दिएर लागिपर्छ उसले मात्र अन्तिमसम्म गोल हान्न सक्छ । जसरी गोल हान्न अर्को साथीको पासको आवश्यकता पर्छ जिन्दगीमा पनि साथीभाइ एवं हितैषीहरूको साथको जरुरत पर्छ । 

गोल हान्न नदिन जसरी विपक्षी टिमका खेलाडीहरू लागिपर्छन् त्यसैगरी जिन्दगीमा पनि दुस्मनहरू लागिपरेका हुन्छन् । फुटबलमा जस्तै लडाउने, कोपर्ने, छिर्की हान्ने, बाटो छेक्ने, समात्ने, तान्ने, घाइते बनाउने खेल मानिसको जीवनमा पनि चलिरहन्छ । जसले सबै कुरा मुकाबिला गरेर अघि बढ्न सक्छ ऊ सफल हुन्छ, नभए हार्छ वा थोरै पाउँछ । जिन्दगीमा पनि कोही पहिलो चरणमै हार्छन्, कोही क्वार्टर फाइनल त कोही सेमिफाइन पुग्छन् भने कोही फाइनलसम्मै पुग्छन् र विरलैले फाइनल जितेर इतिहास निर्माण गर्छन् । एउटा खेलमा, एउटा दौडमा एउटा विजेता हुन्छ तर महत्व अरूको पनि हुन्छ । आफूले जित्नका लागि कोही न कोही त हार्नैपर्छ र फेरि एकफेर जित्दैमा सधैं फेरि–फेरि पनि पक्का जितिन्छ भन्ने ग्यारेन्टी हुँदैन । 

एकफेर जित्न सजिलो छ तर विजेता कायम रहन कठिन छ । त्यही भएर हरदम उत्तिकै लगन र मेहनत आवश्यक हुन्छ । टिममा कसरी मिलेर काम गर्ने, कसको क्षमता के छ त्यहीअनुसार कसरी काम दिने, अनुशासन कसरी कायम गर्ने, अन्तिम अवस्थासम्म पनि कसरी धैर्य नगुमाई अघि बढ्ने फुटबलले सिकाउँछ । जित्न गति मात्र होइन, कला पनि चाहिन्छ । गोल हान्न खुट्टा मात्र भएर पुग्दैन, अक्कल पनि चाहिन्छ । सही समयमा सही तरिकाले गोलकिपरलाई छलाउँदै वा छक्याउँदै लक्ष्यमा प्रहार गर्न सके मात्र गोल हुन्छ । गोल हान्ने प्रयास धेरैले गर्छन् तर सक्दैनन् । सफल हुन सबैलाई मन लाग्छ तर सकिँदैन । 

कहिलेकाहीँ सुन्दर खेल खेल्दाखेल्दै पनि हारिन्छ । जिन्दगीमा पनि राम्रो गर्दागर्दै पछि परिन्छ । कप जित्न गोल हान्नैपर्छ, तर मन जित्न सुन्दर खेल पनि देखाउन सक्नुपर्छ । कसले कति राम्रो खेलेको थियो कति प्रयास गरेको थियो अरूले मूल्यांकन गरिरहेका हुन्छन् । यदि आफ्नो खेलसँग खेलाडी र आफ्नो कर्मसँग मानिस सन्तुष्ट भयो भने जिन्दगीमा कप नै पाउनुपर्छ भन्ने हुँदैन । जालझेल गरेर जितेका मानिस पनि धेरै हुन्छन् । कहिले जितेर पनि हारिन्छ, कहिले हारेर पनि जितिन्छ । कुनै टिमले हार्छ तर त्यही टिमको कुनै खेलाडी विशेषको खेल स्मरणीय हुन्छ । खेल जित्नु आफ्नो ठाउँमा छ तर मन जित्न सक्नु जतिको ठूलो जित अरू के होला र !

जित्नु हार्नु एक ठाउँमा छ, आफ्नो भागको हिस्सा राम्रोसँग खेलौं । अन्तिममा दुस्मनले पनि भनोस्— वाह ! क्या खेलेको थियो त्यसले । जिन्दगीमा पनि सके गोल गरौं तर झेल नगरौं ।

                                                                   Facebook.com/abeeralthapa

                                                                         Twitter@abeeralthapa

प्रकाशित :असार ११, २०७५