• कभरस्टोरी
    • रिपोर्ट
    • टिप्पणी
    • वार्ता
  • जीवनशैली
    • विज्ञान प्रविधि
    • स्वास्थ्य
    • करिअर
    • घुमघाम
    • फेसन
  • मल्टिमिडिया
    • फोटोस्टोरी
    • भिडियो
    • पोडकास्ट
  • कला मनोरञ्जन
    • सिनेमा
    • सङ्गीत
    • साहित्य
    • थिएटर
    • ललितकला
    • सेलिब्रेटी
    • गसिप
  • खेलकुद
    • राष्ट्रिय
    • अन्तराष्ट्रिय
    • क्रिकेट
    • फुटबल
  • प्रोफाइल
    • वाह ! जिन्दगी
    • ती युवा
    • किशोर छँदा
    • स्मृति लेख
  • समाज
    • शिक्षा
    • संस्कृति
    • इतिहास
    • प्रवास
    • अन्तर्राष्ट्रिय
    • सहर
    • अर्थ
    • खानपिन
  • ब्लोअप
  • कभरस्टोरी(current)
    • रिपोर्ट
    • टिप्पणी
    • वार्ता
  • जीवनशैली(current)
    • विज्ञान प्रविधि
    • स्वास्थ्य
    • करिअर
    • घुमघाम
    • फेसन
  • मल्टिमिडिया(current)
    • फोटोस्टोरी
    • भिडियो
    • पोडकास्ट
  • कला मनोरञ्जन(current)
    • सिनेमा
    • सङ्गीत
    • साहित्य
    • थिएटर
    • ललितकला
    • सेलिब्रेटी
    • गसिप
  • खेलकुद(current)
    • राष्ट्रिय
    • अन्तराष्ट्रिय
    • क्रिकेट
    • फुटबल
  • प्रोफाइल(current)
    • वाह ! जिन्दगी
    • ती युवा
    • किशोर छँदा
    • स्मृति लेख
  • समाज(current)
    • शिक्षा
    • संस्कृति
    • इतिहास
    • प्रवास
    • अन्तर्राष्ट्रिय
    • सहर
    • अर्थ
    • खानपिन
  • ब्लोअप(current)
  • थप
    • अभिमत/विचार
    • अन्तरवार्ता
    • समाचार
    • कार्टुन
    • ब्लग
    • इपेपर
    • अर्काइभ
  1. होम
  2. कला मनोरञ्जन
  3. साहित्य
साहित्य
नयाँपात्रो, दसैं र राता दिनहरू
  • फेसबुकमा शेर गरौ
  • ट्वीटरमा शेर गरौ
  • मेल गरौ

घनश्याम अस्तित्व

नयाँपात्रो, दसैं र राता दिनहरू
आश्विन २०, २०७६

वैशाख सकिनै लाग्दा बल्ल नयाँ भित्तेपात्रो गाउँमा आइपुग्थ्यो । वैशाख सुरु नहुँदै त पात्रो के छापिदो हो र ? मलाई त्यस्तो लाग्थ्यो । नयाँ वर्ष आउनुसँग कुनै रुचि थिएन । रुचि थियो त बरु नयाँ भित्तेपात्रो आउनुसँग थियो । 

 ‘काठमाडांै’ भन्ने नाम जानिसकेको थिएँ । यसोउसो गफमा यो नाम जोड्दा पनि अर्कै ऊर्जा आउँथ्यो मनमा । बरु ‘काठमाण्डु’ पो भनिए 

हो † काठमाडौंलाई ‘घाटमाण्डु’ भनेर जान्न त ६ महिना काठमाण्डुको संगत जरुरी छ । त्यसपछि बल्ल यसको असली परिचय पाइन्छ । 

 काठमाडौं पर रहेर ह्दयको आँखाले हेर्दा त कि पशुपति नै देखिन्छ कि स्वयम्भू नै देखिन्छ । ह्दयले मात्र देख्न सक्ने यति परको ठाउँबाट पात्रो आउन जाबो एक महिना त लाग्ने नै भयो । 

 नयाँ भित्तेपात्रो कहाँ सबैको पहुँचमा हुनु र ? गाउँमा जस्ताले छोपेको घरमुनी कोही बस्थ्यो भने ती शिक्षकहरू नै हुन्थे । ती शिक्षकहरूकै घरमा झुन्डिन्थे नयाँ–नयाँ भित्तेपात्रोहरू पनि । भित्तेपात्रो झुन्डिने भित्ताहरू कति भाग्यमानी † अहो † कोठाका भित्ताहरूको गहना नै थिए ती पात्रोहरू । तर त्यसरी सरका घरहरूको भित्तामा मात्र झुन्डिने भित्तेपात्रोहरू पनि हाम्रो आँखाको पहुँचमा थिएनन् ।

 आफूलाई पढाउने सरको घर अघिको बाटो भएर हिँड्न त मुटुको तौल बढाउनुपथ्र्यो झन् घरमा त के थिए, थिए । कोठामा त के थिए, थिए । भित्तामा त के थिए, थिए । लाग्थ्यो, बाघहरूसँग जम्काभेट होस्, सरहरूसँग नहोस् । 

 भगवान्का तस्बिरहरू टाँसिएका ती पात्रोहरू पशुपतिबाटै आउँछन् जस्तो लाग्थ्यो । अलिक पछि जब छ–सात कक्षामा पढ्ने भइयो तब बाजे घर बस्दाका बखत हाम्रै घरमा पनि झुन्डिन थाले भित्तेपात्रोहरू । भित्तेपात्रोमा सेता दिनहरू त्यति प्रिय लाग्थेनन् । सेता दिनहरू दु:खका दिनहरू हुन् भन्ने लाग्थ्यो । ती सेता दिनहरू नै थिए काला दिनहरू । म पात्रोमा खोजी बस्थे राता दिनहरू । 

 मलाई ती वर्षहरूमा थाहा भएन लगनका दिनहरू कुन–कुन हुन् ? कुन दिन कुन तिथि पर्छन् ? कुन दिन सराद्धे गर्छन् ? कुन दिन पूजा लगाउने ? कुन दिन लाखबत्ती बाल्छन् ? कुन चन्द्रमास ? कुन सूर्यमास् ? मलाई केही थाहा थिएन । बस्, केवल खोजी बसिन्थ्यो त तीज कहिले पर्छ ? कहाँनेर छ रातो दिन ? दसैंको पन्ध्र दिन भेटिने राता दिनहरू कता छन् ? तिहार भेटिने राता दिनहरू कता छन् ? राता दिन नै आफ्ना दिन हुन् भन्ने लाग्थ्यो । 

 साउनको पहिलो हप्ता असारे खेत रोपिसकेपछि तीजको नाच सुरु हुन्थ्यो हाम्रो घरमा । मलाई आफ्नै घरमा नाच गर्न त्यति रुचि लाग्दैनथ्यो । घर भन्दा बाहिर जान नपाइने/नपर्ने तीज कसरी रमाइलो हुनु † 

 राति तीजको नाच हेर्न टाढाटाढा पुग्ने चलन थियो । टाढाटाढाबाट हाम्रो घरमा पनि झुम्मिन्थे मानिसहरू । मलाई खै किन हो त्यति निको लाग्दैनथ्यो । घरमै नाच परे पनि म भने केटाहरूसँग अरु गाउँमा पुग्थे नाच हेर्न ।

 जाँड खानु, मात्नु, चुरोट तान्नु यी फेसन थिए । यस्तो फेसन गर्ने उपयुक्त थलो घर थिएन । घर बाहिरै धकेलिन्थे तीजको नाच पर्दाका रातहरू । ती अँध्यारोमा शो गर्ने फेसन थिए । तीनै अँध्यारा रातहरूसँगै हराए । त्यो फेसन जीवन शैली बनेन । जीवन नै अँध्यारोमा जानबाट जोगियो । 

तीजको नमिठो अर्को पक्ष त त्यो थियो नयाँ लुगा लगाउने हिसाबले तीज केटाहरूलाई आउँदैनथ्यो । तीज छोराहरूलाई आउँदैनथ्यो । दिदी र बहिनीलाई मात्र आउँथ्यो तीज । मलाई खुब ईष्र्या हुन्थ्यो उनीहरूको । लाग्थ्यो, कहिलेकाहीं त तीजभन्दा अघि दसैं आउनु नि †

 चाडपर्वको मौसम सुरु हुनु नै गुच्चा खेल्ने मौसम सुरु हुनु थियो । तीजसम्म नगद चल्ने हाम्रो गुच्चा खेलाई त्यसपछि दसैंलाई अन्तिम भाका राखेर उधारो खेल चल्थ्यो । 

 हामी तीजको केही दिनपछि गोठालो गएका थियौ । माधव दाजु, विष्णु दाजु र शुकदेव सोल्टी डुँडपाटानेर गुच्चा खेलिरहेका थिए । मैले चोटधारा पुच्छारबाट चिच्याएँ । कसैगरी मैले उनीहरूको प्रतिक्रिया पाइनँ । यसरी खेलमा मग्न थिए उनीहरू मैले कसैगरी उनीहरूको ध्यान खिच्न सकिनँ ।

अवाक् भएँ । 

केही बेरपछि सोचें । अब एउटा ढुंगा टिपेर नजिकैको पीपलबोटमा फ्ँयाक्नुपर्छ । कम्तीमा गाली त गरुन, तर बोलून् । ढुंगा टिपे र फ्ँयाके पनि । त्यो ढुंगाले पीपलबोट देखेन । दुई रोपनी क्षेत्रफल बढी ओगटेको पीपलबोट नदेख्ने ढुंगाले शुकदेव सोल्टीको टाउको देखेछ । सोल्टी चिच्याउन थाले । तीन जनाको ६ वटा हातले सोल्टीको टाउको च्याप्न थाले उनीहरू । मेरो होस उड्यो । 

 अब मलाई उनीहरूको आवाज सुन्नु थिएन । गाली सुन्नु थिएन । 

 

चोटधाराको त्यो पुच्छारबाट सिधै झरे दुई मिनेट लाग्दैन । त्यो छोंटो बाटोले मलाई काम नदिने भयो । म जंगलैजंगल हुँदै कुलाबाँद पुगे । करिब बीस मिनेटपछि म उनीहरू भएको ठाउँमा आएँ । मैले केही जुक्ति लगाएँ । पहिलो, मैले ढुंगाले हानेको होइन भन्नेछु । दोस्रो, सोल्टीलाई दसैंमा तिर्ने गरी लगाएको पैंतीस रुपैयाँ उधारो चुक्ता गरिदिनेछु तर एउटा सर्त रहनेछ, कसैलाई भन्न पाइनेछैन । जब त्यहाँ पुगे उनीहरू चुपचाप बसेका थिए । 

 ‘मैले हानेको होइन है ।’ उनीहरू केही नबोल्दै म बोलिहालेछु । झुट लुकाउन पहिल्यै मैले सत्य ओकलें ।

 सोल्टी मभन्दा बलिया थिए । म भन्दा एक महिना कान्छा उनी एक बर्ष जेठा जस्ता लाग्थे । उधारो पैंतीस रुप्पेले धन्न कमजोर बनायो उनलाई । मैले सरी भने । पंैतीस रुप्पे चुक्ता गरिदिए । उनी पनि गदगद । म पनि गदगद । 

 

एस.एल.सी. नसकुन्जेलसम्म कहिल्यै दसैंमा आफैंले छानेर नयाँ कपडा लगाउन पाइएन । सधै पन्जावबाट आउने नयाँ कपडाले दसैं धकेलियो । मेरो विद्यालय जीवनभर दसैंमा बुवा कहिल्यै घरमा भएको याद छैन । आजकाल आफैं जागिरे भएपछि बल्ल बुझ्न थालेको छु त्यसको कारण । 

 म १३–१४ वर्षको हुँदो हुँ । त्यसै पनि बढ्ने उमेर । शरीरलाई फिट हुने कपडा कहिल्यै शरीरले ओड्न पाएन । 

 दसैं आउनु केही अघि पन्जावबाट मलाई नयाँ कपडा आउने भए । गाउँको एक दाजुले बुवासँग गफ चुटेछन् । ‘घने त तपाईं आउनुभन्दा एक भित्ता अग्लो भा’को छ ।’ बुवा खुसीले गदगद भएर अर्को साल फेरी एक भित्ता बढ्छ भन्ने सोचेर त्यही अनुसार जिन्स पाइन्ट र जुत्ता किन्नुभएछ । दसैं मान्न घर आउने लाहुरेले कपडा ल्याएर दिए । 

 हत्तेरिका † यसो हेर्छु त दुईटै खुट्टा एउटै जुत्तामा अट्ने जत्रा जुत्ता छन् । पाइन्टको पनि एकैतिर दुई खुट्टा अट्छन् । कपडा नयाँ भएर के गर्नु † ठीक भएनन् । खुब मुर्मुरिएँ म, रिसाएँ । दसैं नआइदिए हुन्थ्यो भन्ठाने म । वैशाखदेखि पर्खिएको दसैं नवदुर्गा सुरु भएपछि नआए हुन्थ्यो भन्ने लाग्यो । 

 अष्टमी आयो । म त्यो पाइन्ट र जुत्ता लगाएर खुंग्रीमा लाग्ने मेला हेर्न जान सकिन । 

 नवमी, गाउँमाथि कोटघरमा मेला लाग्ने दिन । मन कहाँ मान्थ्यो । आमाले भन्नुभयो, ‘तेरा जुत्ताभित्रका खुट्टा कत्रा छन् भन्ने कस्ले देख्छ ? पाइन्ट फर्काएर लगा अनि मिल्छ नि †’ मैले त्यसै गरें । 

 मेड्डीजस्तो पाइन्ट लगाएँ । लुरे थिएँ म । खुट्टा कहाँ नाच्छन्, पाइन्ट कता नाच्छ पत्तै भएन । जुतामा खुट्टा कता छन्, त्यो पनि पत्तो थिएन । 

कोही हाँसे पनि मलाई नै हेरेर पो हाँसे कि लाग्न थाल्यो । मान्छेले कुरा गरेको देखे पनि मेरै कुरा पो गरिरहेका छन् कि भन्ने लाग्यो । मैले घरीघरी आफैंलाई हेरिरहे । 

 मानिसहरू जम्मा हुने भीडमा भन्दा पनि गुच्चा खेल्ने साथीहरूसँग नवमी बिताए । उनीहरूसँग गफ चुटे, ‘पाइन्ट भनेपछि यस्तो हुनुपर्छ । एक किलो चिनी अट्ने खल्ती छ । जाबा ढ्याकहरू जति पनि अट्छन् । छ तिमोर्को ? ठूला लुगा लगाएपछि छिटो ठूलो भइन्छ ।’ 

प्रतिक्रिया
हाम्रो छनोट
कोभिड–१९ को जोखिम मुल्यांकन गर्ने बिधि (कोभिरा) सार्वजनिक
गर्भवती वा सुत्केरीको स्वास्थ्यमा समस्या देखिए के गर्ने ?
निर्मातासँग कलाकारको गुनासोः काम गराउने, अनि हराउने ?
राइडरलाई रोजीरोटीकै समस्या
सधैँ सडकमा
सम्बन्धित
साहित्य
कोरोनाले रोकेका नयाँ पुस्तक

कृष्ण आचार्य

वैशाख ८, २०७७

साहित्य
लेखकहरू लेख्न भन्दा पढ्नमै व्यस्त

कृष्ण आचार्य

वैशाख ८, २०७७

साहित्य
गीतकार नेता

कृष्ण आचार्य

वैशाख ८, २०७७

साहित्य
ब्यूँतियो इ-बुकः हिजो के भयो, अब के होला ?

कृष्ण आचार्य

वैशाख ८, २०७७

कभरस्टोरी

  • रिपोर्ट
  • टिप्पणी
  • वार्ता

जीवनशैली

  • विज्ञान प्रविधि
  • स्वास्थ्य
  • करिअर
  • घुमघाम
  • फेसन

मल्टिमिडिया

  • फोटोस्टोरी
  • भिडियो
  • पोडकास्ट

कला मनोरञ्जन

  • सिनेमा
  • सङ्गीत
  • साहित्य
  • थिएटर
  • ललितकला
  • सेलिब्रेटी
  • गसिप

खेलकुद

  • राष्ट्रिय
  • अन्तराष्ट्रिय
  • क्रिकेट
  • फुटबल

प्रोफाइल

  • वाह ! जिन्दगी
  • ती युवा
  • किशोर छँदा
  • स्मृति लेख

समाज

  • शिक्षा
  • संस्कृति
  • इतिहास
  • प्रवास
  • अन्तर्राष्ट्रिय
  • सहर
  • अर्थ
  • खानपिन

थप

  • ब्लोअप
  • अभिमत/विचार
  • अन्तरवार्ता
  • समाचार
  • कार्टुन
  • ब्लग
  • इपेपर
  • अर्काइभ

हामीलाई खोज्नुहोस्

हाम्रा अन्य प्रकाशनहरु

  • ekantipur
  • Kantipur TV
  • Radio Kantipur
  • The Kathmandu Post
  • Nepal
  • Nari

विज्ञापन

छापामा विज्ञापन गर्न यहाँ सम्पर्क गर्नुहोला»

Copyright © Saptahik