सामान्य समय भएको भए यो बेला तीज गीत रेकर्ड र म्युजिक भिडियो निर्माणको चटारो हुन्थ्यो । तर कोरोना कहर छ । अनिश्चित वातावरणले यतिबेला मान्छेहरू रोगले भन्दा पनि भोकले मर्ने अवस्था आएको छ । त्यसैले कलाकार भन्छन्– हामीलाई सेलिब्रेटी बनाउने वर्गलाई जोगाउन सकियो भने तीज अर्को वर्ष पनि आउँछ ।

जुँगाको रेखी बस्दा रुमालले मुख छोपेर हिँडे मान्छेहरूले खिसी गर्छन् भनेर । पछि जुँगा काटेँ, झन् लाज लाग्यो । तर डन्डीफोर आउँदा चाहिँ खुसी लाग्यो ।

लकडाउनका सुरुवाती दिनमा सिर्जनात्मक काममा खुब मूड आयो । तर, फुर्सदै–फुर्सदमा पनि सिर्जनशील बन्न त्यति सजिलो हुन्न रहेछ । बिहान उठ्यो, समाचार हेर्‍यो, खाना खायो अनि हार्मोनियम समातेर बस्यो । सधैंको उही र्‍याईं र्‍याईं । एउटै दैनिकी पट्यार लाग्दो हुने रहेछ ।

उमेर अनुसार मान्छेको रहर परिवर्तन हुने रहेछ । मेरो पनि अहिले रहर परिवर्तन भएको छ । ‘रक स्टार’को भूमिका गर्न रहर छ ।

रमेशले भने ‘विपतमा त छिमेकीले आड भरोसा दिने हो । हामीलाई अप्ठ्यारो पर्दा त्यसको फाईदा लुटेन् खोज्छ छिमेकी । छिमेकीले नै डसेपछि कसरी सहनु ?

शान्ति–प्रक्रियापछि जीवन गुजाराको चिन्ता भयो । सुरुवाती दिनमा मैले काठमाडौंका केही दोहोरी साँझमा पनि काम गरेँ । मसँग अरू सीप र दक्षता केही थिएन, गुजारा गर्नकै लागि धार्मिक कार्यक्रममा बाँसुरी बजाउन थालेको हुँ ।

५४ जना प्रिन्टमेकरका सयभन्दा बढी कलाकृति राखिएको प्रदर्शनीमा दर्शक त कम नै आए, लकडाउनका कारण घोषित अवधिसम्म चल्न पनि सकेन । प्रदर्शनीमा राखिएका कला बिक्री हुने त कुरै भएन । यस्तै प्रदर्शनीबाट चल्दै आएको ग्यालरी अहिले संकटमा परिरहेको सिद्धार्थ आर्ट ग्यालरीकी निर्देशक संगीता थापाले बताउँछिन् । 

‘जतिबेला पनि कोरोना लाग्छ कि भनेर डर लाग्छ’, हरपल डरैडरमा दिन बिताइरहेका विनोद भन्छन्, ‘अहिले त आफू मरिन्छ कि भन्दा पनि परिवारका सदस्यलाई केही हुन्छ कि भनेर बढी पिर पर्न थालेको छ ।’

हरसाँझ व्यस्त हुने पाटनस्थित कृष्ण मन्दिर परिसर सोमबार सुनसान थियो । मन्दिर परिसर सुनसान भए पनि मंगल बजार छिर्ने गल्लीको मुखैमा दुईचार मुठा साग बेच्न बसेकी थिइन्, सिन्धुपाल्चोककी सरला बजगाईं । 

मेरो सन्दर्भमा अरूलाई हँसाउन सजिलो हो, मलाई हत्तपत्त कसैले हँसाउन सक्दैन । हलिउड–बलिउडका कमेडीमा चाहिँ मज्जाले हाँसिरहेको हुन्छु । कुनै–कुनै अवस्थामा आफ्नो जोक्स आफैंलाई मन पर्छ । त्यस्तो अवस्थामा दर्शकसँगै म पनि हाँस्छु । नत्र आफ्नो प्रस्तुतिमा दर्शक जसरी हाँसिँदैन । 

शान्ति–प्रक्रियापछि जीवन गुजाराको चिन्ता भयो । सुरुवाती दिनमा मैले काठमाडौंका केही दोहोरी साँझमा पनि काम गरेँ । मसँग अरू सीप र दक्षता केही थिएन, गुजारा गर्नकै लागि धार्मिक कार्यक्रममा बाँसुरी बजाउन थालेको हुँ ।

आफ्नै सपनाको यो यात्रामा कैयौं उकाली ओराली आए होलान्, कैयौं खुड्किला र अप्ठ्यारा घुम्तीहरु उनलाई आफ्नै सपनाले तर्साए होलान । तर, उनले सपना देख्न भने छाडिनन् । तिनै सपनाको जगमा उभिएर आफैले भोगेको जीवनको उतारचढावलाई क्यानभासमा उतारिन् ।

चाहेअनुसारको स्वाद । खान छिटो र सजिलो । पाउन सहज र सस्तो भएका कारण खाजामा म:मप्रतिको क्रेज बढ्दो छ । सामान्य चमेनागृहदेखि सपिङ मलका भब्य रेस्टुरेन्टका मेनुसमेत म:मबिना पूर्ण नहुने जस्तो भएको छ । मान्छेहरु भेट भएर खाजा खाने भन्नेबित्तिकै म:म नै पहिलो रोजाइमा पार्छन् ।

शृङ्गारबाट सुरु भएको नेपाली गजल वर्तमान अवस्थामा आइपुग्दा शृङ्गारमा मात्रै केन्द्रित छैन् । पछिल्लो समयका गजलकारहरु गजलमा घर, समाज र देशलाई लेख्न थाले । सुरुमा बहरमा लेखिने गजल पछिल्लो समय स्वतन्त्र रुपमा लेखिन थाले । यसरी गजलकारको संख्या सँगै गजल विभिन्न शैलीमा लेख्न थालिएसँगै गजलमा विवाद सुरु भएको हो । 

आफ्ना कविताले मान्छेको असल मित्र बनेर रुँदा आँसु पुछिदिँदै जीवनको उज्यालो बाटो नबिर्स भनेको सुन्न चाहने उनी भन्छन्, ‘कविता होस् रमण महर्षिको मौनताजस्तो केही नभनेर सबै भनिने वा माओत्सेजस्तो रहस्यमय, जति नै पढे पनि प्रत्येकपल्ट नयाँ होस् अनुभूति ।’ उनलाई मानिस वा कविता मन पर्नु र पराइनुलाई किन भनेर पुष्टि गर्न गाह्रो लाग्छ यसर्थ कि भावना हिसाब होइन ।