अहिले फिल्म क्षेत्रमा नातावाद, कृपावाद, गुुटबन्दी र डिप्रेसनको मुद्दा उठिरहेका बेला मंगलबार पलले आफ्नो फेसबुकमा लामो स्टाटसहित प्रश्न गरे, ‘के तपाईंले परिश्रम गरेअनुसार समयमा आफूले पाउनुपर्ने पारिश्रमिक पाइराख्नुभएको छ ? के तपाईंले आफूले गरेको फिल्मको पैसा पाउन वर्षौं–वर्षसम्म डिरेक्टर, प्रोड्युसरसँग दुुई हात जोड्नुपरेको छ ? ’

महामारीका कारण हल रिलिज रोकिएपछि नेपाली सिनेमा निर्माता भरपर्दो डिजिटल विकल्पको खोजीमा देखिन्छन् । तथापि जति पनि विकल्प उपलब्ध छन्, त्यसलाई ढुक्क भएर प्रयोग गर्न सकिने अवस्थाचाहिँ बनिनसकेको उनीहरूको मत छ ।

अभिनेता सुशान्तसिंह राजपुुतको आत्महत्यापछि बलिउडमा मात्रै होइन, नेपाली सिनेमा उद्योगमा पनि नातावाद व्याप्त रहेको बहस चलिरहेको छ । सुशान्त डिप्रेसनमा जानुमा बलिउडको नातावाद खास दोषी रहेको चर्चासँगै धेरैले कलिउडको नातावाद र यसले पारेको प्रभावबारे बहस हुँदैछ ।

सुशान्तसिंह राजपुतको फिल्म ‘छिचोरे’ सम्झँदा लाग्छ, आत्महत्याविरुद्ध उनले फैलाएको सन्देश र जीन्दगीसँग लड्न सिकाएका उत्प्रेरक अभिव्यक्ति गलत थिएनन् । उनले नै आफ्नो जीवनमा लागू गर्न नसके पनि गलत हुन सक्दैनन् ।

मिडिया र सिनेमामा काम गरेको युवाका हैसियतले मलाई लागिरहेको छ कि अब पनि हामीले आवाज उठाएनौँ भने आगामी पुस्ताहरूले यही नियति भोग्न बाध्य हुनेछ । त्यसैले समाजमा व्याप्त साइबर अपराध, महिला हिंसा, राजनीतिक नेतृत्वको असक्षमता, नातावाद–कृपावाद, असमानता, दण्डहीनता, भ्रष्टाचार अब सहनुहुँदैन भनेर शून्य सहनशीलता अर्थात ‘जिरो टोलरेन्स’ अभियान सुरु गरिएको हो ।

अभिनेता राजेश हमालको आज जन्मदिन । उमेरले उनी ५६ टेके तर आफूलाई अझै २१ बर्षे भन्न रुचाउँछन् । उनको करिब तीन दशकको फिल्म यात्रामा केन्द्रित रहेर अनिल यादवले उनीसँग गरेको कुराकानी:

जात व्यवस्थाको विषयलाई नेपालको राजनीतिले पनि प्रष्ट रूपमा बोल्न सकेन, त्यसपछि साहित्यमा असाध्यै कम आयो । सिंगो समाज, राजनीति, साहित्य र समाजशास्त्रमा नै यो विषय असाध्यै लुकाइएको हुनाले सिनेमामा पनि कम आएको हो ।

हाम्रो समाज यस्तो जातीय दमन र अमानवीय घटनाको मात्रै साक्षी छैन । हामीकहाँ जाताभात र छुवाछुतको गलत परम्परा तोड्न तयार हुने र सफल हुने सयौँ जोडीहरू पनि छन् । नेपाली कला जगत पनि त्यसको उदाहरण हो ।

पहिले–पहिले चलचित्र प्राथमिकतामै राख्दैनथे । खालि कर उठाउने विषयमा मात्रै पर्थ्यो तर अहिले कला–संस्कृतिलाई उपशीर्षकमा राखेर चलचित्र क्षेत्र पनि समेटिनु नै सकारात्मक कदम हो ।

समकालीन नेपाली संगीतमा कहलिएको नाम हो– राजेशपायल राई । देश–विदेशमा आयोजना हुने कन्सर्टमा धेरै व्यस्त हुने गायकको सूचीमा उनको नाम अग्रस्थानमा आउँछ । कोरोना महाव्याधिका कारण दुुई महिनायता उनी कतै यात्रामा छैनन् । महामारीलाई उनले आफ्नै जीवनतिर फर्केर हेर्ने मौकाका रूपमा लिएका छन् । राईसँग अनिल यादवले गरेको कुराकानी :

डिपफेक प्रविधिको प्रयोग गरी बनाइने फेक अश्लील भिडियोको सिकार नेपाली सेलिब्रिटीहरू पनि हुन थालेका छन् । त्यस्ता कार्य गर्नेलाई दण्डित गर्न कलाकारहरू प्रहरीसमक्ष पुगेका छन् ।

युट्युब अन्तर्वार्ताका क्रममा दिएको सीमासम्बन्धी अभिव्यक्तिका कारण अभिनेत्री वर्षा राउत विवादमा तानिएकी छिन् । नेपाल–भारतको सीमा विवादको विषयमा उनको अभिव्यक्तिको भिडियो क्लिप अहिले सोसल मिडियामा भाइरल छ ।

अध्यक्ष पदका लागि संचार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयमा आवेदन दिनेहरूमा अभिनेता भुवन केसी, वर्तमान बोर्ड सदस्य तथा निर्देशक दयाराम दाहाल, कलाकार सोहित मानन्धर, निर्माता अर्जुन कुमार डंगोल, निर्देशक दीपक श्रेष्ठ, निर्देशक राजेन्द्र उप्रेती, कलाकार भीमा मैनाली, सांस्कृतिक संस्थानका पूर्व प्रबन्ध निर्देशक राजेश थापाका साथै ध्यानबहादुर सुब्बा र परशुराम चौधरी छन् ।

देशभित्रैको त्यही दुर्गम–देशबाट आएर मीन भामले देशबाहिरको दूरदेशसम्म आफ्नो परिचय विस्तार गरिसकेका छन् । पाँच वर्षअघि भामले निर्देशन गरेको ‘कालो पोथी’ सिनेमाले उनको परिचयलाई मात्रै होइन, नेपाली सिनेमालाई पनि अन्तराष्ट्रिय मञ्चमा चिनायो । यो सफलयात्राको पूर्वकथामा भामले कर्णालीदेखि काठमाडौंसम्म तय गरेको संघर्षपूर्ण बाटो छ, जो कम रोचक र कम प्रेरणादायी छैन ।

०६२/०६३ को जनआन्दोलनपछि नेपाली सिनेमाले नयाँ मोड लिएको छ । यो समयमा फिल्म मेकिङको औपचारिक अध्ययन गरेका र प्रतिभाशाली युवाहरूको उदय भयो । समाज संकट र समस्याहरूसँग जुधिरहेको बेलामा राजनीतिक आन्दोलनसँग सम्बन्धित सिनेमा पनि बने । माओवादी आन्दोलनप्रति फरक–फरक दृष्टिकोण राखिएका सिनेमा पनि यो समयमा बने ।